Tarcza dla kredytobiorców – jakie rozwiązania oferuje rząd? 

Wsparcie dla kredytobiorców w obliczu rosnących rat kredytów

Według danych GUS inflacja w czerwcu 2022 r. wyniosła 15,5%. Jest to najwyższa wartość od marca 1997 r, kiedy inflacja w Polsce wynosiła 16,6%.  Od jesieni Rada Polityka Pieniężnej konsekwentnie zwiększała stopy procentowe. Na dzień dzisiejszy stopa referencyjna wynosi 6,5%. Dla wszystkich kredytobiorców hipotecznych podwyżki stóp procentowych, a w konsekwencji podniesienie się wskaźnika WIBOR oznaczają znaczny wzrost rat kredytowych. Najbardziej zmiany te odczuwają osoby, które spłacały kredyt w czasie, gdy stopy były bliskie zeru. Obecnie ich rata jest niemal dwa razy wyższa.

W takim wypadku koszty comiesięcznej obsługi zobowiązania przekraczają możliwości finansowe wielu Polaków. Aby pomóc przetrwać im najtrudniejszy czas, rząd przygotował pomoc dla kredytobiorców.

Wakacje kredytowe

Wakacje kredytowe to rozwiązanie, które funkcjonuje już od wielu lat w instytucjach bankowych. Jest to nic innego niż zawieszenie spłaty części kapitałowej lub odsetkowej raty zobowiązania na określony okres. W zależności od polityki banki na przestrzeni roku jest możliwe skorzystanie z 1 do 3 miesięcznych wakacji kredytowych. Szczegółowe warunki zawieszania zawarte są w umowie kredytowej. 

Pomoc dla kredytobiorców w ramach rządowych rozwiązań oferuje nieco inne wakacje kredytowe. Ustawowe wakacje kredytowe mają być dostępne od 28 lipca 2022 r. Są one przeznaczone dla kredytobiorców hipotecznych, spłacających kredyt w złotówkach. Nie trzeba spełniać kryteriów dochodowych, aby móc skorzystać z wakacji. Jednakże nowi kredytobiorcy oraz osoby, które kończą spłacać zadłużenie nie będą mogli skorzystać z rozwiązania. Ustawa wskazuje, że aby kwalifikować się do zawieszenia rat należy spełniać dwa warunki:

• zawrzeć umowę kredytu hipotecznego przed 1 lipca 2022 r. oraz
• zakończyć okres kredytowania co najmniej po upływie 6 miesięcy od tej daty.

Wakacje kredytowe są dostępne dla kredytobiorców bez ponoszenia kosztów, gdyż  obejmują one zarówno część odsetkową, jak i kapitałową raty.

Ustawowe wakacje kredytowe mogą obejmować jedynie jeden kredyt hipoteczny nabyty w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Łącznie dostępnych jest 8 miesięcy wakacji kredytowych w 2022 i 2023 r.:

• po 2 miesiące w III i IV kwartale 2022 r.,
• po 1 miesiącu dla każdego kwartału w 2023 r. 

Rządowe wakacje kredytowe mają zapewnić chwilę wytchnienia od rosnących rat kredytowych. Wiele osób z pewnością przeznaczy zaoszczędzone środki na nadpłatę kredytu, aby szybciej pozbyć się zobowiązania. 

Likwidacja wskaźnika WIBOR

Ustawa o pomocy dla kredytobiorców przedstawia także kwestię likwidacji wskaźnika WIBOR. Rząd od 1 stycznia 2023 ma w planach zmienić dotychczasową stawkę WIBOR na inny bardziej przyjazny dla kredytobiorców wskaźnik. Sektor bankowy ma opracować nową stawkę na podstawie unijnego rozporządzenia BMR. Jeśli bankowcy nie dojdą do porozumienia, to od nowego roku ma obowiązywać wskaźnik POLONIA, który określa średnie oprocentowanie niezabezpieczonych depozytów bankowych w Overnight (czyli na każdy dzień roboczy). Wskaźnik POLONIA jest wyliczany przez Narodowy Bank Polski, dlatego też można spodziewać się, że banki mimo krótkiego terminu na wprowadzenie zmian zdecydują się na wybranie konkretnego zamiennika. 

Obecnie najbardziej prawdopodobnym zamiennikiem WIBOR-u jest wskaźnik WIRD (Warszawski Indeks Rynku Depozytowego) lub WIRF (Warszawski Indeks Rynku Finansowego). Jak wynika z danych GPW Benchmark większość przedstawicieli sektora bankowego przychyla się za wdrożeniem WIRF, który jest co do zasady większy niż wskaźnik WIRD. Aktualny WIRF wynosi 6,2218%, co stanowi nieco mniejszą wartość od WIBOR, który obecnie 7,00% (3M) i 7,29% (6M). 

Fundusz Wsparcia dla Kredytobiorców

W ramach rządowych rozwiązań są także dopłaty do kredytów hipotecznych z Funduszu Wsparcia dla Kredytobiorców. Dopłaty są dedykowane dla kredytobiorców hipotecznych znajdującej się w trudnej sytuacji finansowej. Funduszem zarządza bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). 

Pomoc dla kredytobiorców jest wypłacana na okres nie dłuższy niż 36 miesięcy (3 lata), przy czym kwota wsparcia nie może być wyższa niż 2 tysiące złotych miesięcznie. Wysokość i okres dopłaty jest ustalana indywidualnie po rozpatrzeniu kondycji finansowej wnioskodawcy. Otrzymane wsparcie udzielone w ramach FWK jest zwrotne. Zwrot pożyczki następuje w 144 równych ratach bez oprocentowania. Jeśli kredytobiorca spłaci w terminie 100 rat, pozostała część zostanie umorzona. 

Kto będzie mógł skorzystać z FWK? O wsparcie lub pożyczkę na spłatę zobowiązania może starać się w sytuacji wystąpienia jednej z przesłanek:

• w dniu złożenia wniosku co najmniej jeden z kredytobiorców ma status osoby bezrobotnej;
• miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego przekraczają 50% miesięcznych dochodów uzyskiwanych przez kredytobiorcę;
• miesięczny dochód kredytobiorcy, pomniejszony o miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego, w 2022 r. nie przekracza:
  • w przypadku gospodarstwa jednoosobowego – 1552 zł /os.;
  • w gospodarstwie wieloosobowym – 1200 zł/os.

Wniosek o dopłatę z Funduszu Wsparcia dla Kredytobiorców należy złożyć w banku, w którym spłacany jest kredyt hipoteczny. Koszty dopłat poniosą banki ze zwracanych przez kredytobiorców kwot oraz dochodów z inwestycji finansowych. W 2022 r. rząd chce przeznaczyć na FWK 1,4 mld zł, a w 2023 r. 2 mld zł. 

Jakie inne rozwiązanie oprócz tarczy kredytowej?

Choć skorzystanie z rządowej pomocy wydaje się być korzystnym rozwiązaniem, to warto zastanowić się, czy taka pomoc jest nam potrzebna. Jeśli skorzystamy z wakacji kredytowych lub dopłat z Funduszu dla Kredytobiorców, ten fakt będzie zarejestrowany w bazie BIK. Może to mieć negatywny wpływ na Twoją zdolność kredytową i uniemożliwić Ci uzyskanie zobowiązania nawet na kilka lat, zwłaszcza jeśli korzystałeś z FWK.

Jednakże masz wiele innych alternatyw. Banki oferują dla kredytobiorców standardowe rozwiązania w przypadku problemów ze spłatą zobowiązania. Warto rozważyć:

• konsolidację kredytów – kredyt dla zadłużonych umożliwia uzyskanie niższej raty kredytowej, która jest łatwiejsza do spłaty,
• zawieszenie rat kredytu – banki oferują standardowe wakacje kredytowe, które choć nie są darmowe i zwalniają jedynie z części odsetkowej lub kapitałowej, to mają mniejszy wpływ na zdolność kredytową,
• restrukturyzację kredytu – można wynegocjować z bankiem zmianę warunków umowy np. zmiana rat malejących na równe lub wydłużenie okresu spłaty kredytu,
• przejście na stałe oprocentowanie – wiele banków umożliwia przejście na taką możliwość, pozwoli to uniknąć kolejnych podwyżek rat w przypadku, gdy WiBOR wzrośnie.