Jaki jest dobry powód na zwolnienie lekarskie? Jak i na co można dostać L4?

Dobry powód na zwolnienie lekarskie – jak je dostać?

Zwolnienie lekarskie można otrzymać z uwagi na pogorszenie stanu zdrowia, uniemożliwiające normalne wykonywanie obowiązków zawodowych. Najczęściej spotykanym powodem wystawienia L4 jest przeziębienie, infekcje wirusowe czy bakteryjne. Zwolnienia często bywają także wystawiane z uwagi na problemy z kręgosłupem. Innym powodem może być skręcenie stawu, złamanie kości, naciągnięcie lub zerwanie mięśnia, albo inne problemy układu mięśniowo-kostnego

Coraz częściej zdarzają się również zwolnienia lekarskie z powodu złej kondycji psychicznej pracownika. Powodem może być na przykład depresja. Od 2022 roku pojawiła się również możliwość wystawienia L4 z powodu wypalenia zawodowego.  Jest to stan spowodowany najczęściej długotrwałym występowaniem intensywnych, negatywnych emocji oraz stresu czy przemęczenia w związku z wykonywaniem pracy. L4 na wypalenie zawodowe nie zawsze bywa jednak uznawane przez ZUS. Coraz częściej można usłyszeć o urzędowych kontrolach pracowników, którzy przebywają na L4 z takiego powodu.

Jak poprosić o zwolnienie lekarskie by je otrzymać? Przede wszystkim nie należy nadużywać systemu zwolnień. O zwolnienie lekarskie powinieneś poprosić tylko wtedy, gdy rzeczywiście tego potrzebujesz. Oczywiście nie brakuje osób, które starają się wyłudzić zwolnienie po to, aby zyskać kilka dni wolnego. Za takie działanie grozi jednak zwolnienie dyscyplinarne a także odebranie zasiłku chorobowego. A więc jak otrzymać zwolnienie lekarskie gdy jesteś chory? Wystarczy umówić się do lekarza pierwszego kontaktu i powiedzieć mu co Ci dolega. Zwolnienie może być wystawione także po wizycie online lub teleporadzie.

Zwolnienie lekarskie online 

Rozwój technologii powoduje, że coraz więcej spraw można załatwić przez Internet. Nie inaczej jest ze zwolnieniami lekarskimi, które możemy uzyskać nawet bez bezpośredniego kontaktu z lekarzem. Tak zwane e zwolnienie lekarskie to praktyczne rozwiązanie, które pozwala zaoszczędzić sporo czasu. Co ciekawe na rynku funkcjonują firmy umożliwiające wystawienie L4 na podstawie ankiety wypełnianej online. Opisujemy w niej dokładnie nasze objawy, a także wpisujemy dane nasze i pracodawcy. Następnie lekarz po zapoznaniu się z informacjami w ankiecie może wystawić zwolnienie. Usługa taka jest płatna i kosztuje ok. 80 – 90 zł. Na ten moment nie są jednak dostępne usługi umożliwiające zwolnienie lekarskie online za darmo. Darmowe L4 możesz jednak uzyskać umawiając wizytę NFZ lub teleporadę w swojej przychodni.

W takim systemie wydawania zwolnień pojawia się pole do nadużyć i delikatnie mówiąc, mijania się z prawdą przez pacjentów. Trzeba jednak pamiętać, że jeśli pracodawca podejrzewa, że pracownik wyłudził zwolnienie, może przeprowadzić kontrolę pracownika. Taką kontrolę może przeprowadzić również ZUS. 

Zwolnienie lekarskie przez telefon

Zwolnienie lekarskie przez telefon to bardzo powszechna forma wystawiania L4. Stała się ona znacznie bardziej popularna w momencie wybuchu pandemii koronawirusa COVID-19. Obecnie teleporady od lekarzy pierwszego kontaktu są standardowo realizowane przez przychodnie pracujące w ramach NFZ. Oznacza to, że L4 można uzyskać za darmo i bez wychodzenia z domu. Na tej samej zasadzie działa wystawianie recept i skierowań do lekarzy specjalistów. Należy jednak pamiętać o tym, że lekarz nie jest w stanie poprawnie zdiagnozować, a co za tym idzie, dobrać leczenia pacjenta na odległość. Nie każdy lekarz chętnie wystawia L4 i wypisuje recepty na podstawie teleporad. 

Zwolnienie lekarskie na dziecko

Czy można uzyskać L4 na dziecko? Kwestię tę szczegółowo wyjaśniają przepisy prawa. Mówią one, że każdemu rodzicowi rocznie przysługuje do 60 dni zwolnienia z pracy w związku z koniecznością sprawowania opieki nad chorym dzieckiem. Zwolnienie przysługuje na dziecko własne, przysposobione, przyjęte na wychowanie lub dziecko małżonka. Co ważne, jeśli opiekę nad dzieckiem sprawują dwie osoby, na przykład matka i ojciec, nie mogą oni jednocześnie pójść na zwolnienie lekarskie z uwagi na chorobę dziecka. 

Jakie jeszcze warunki muszą zostać spełnione? Przede wszystkim aby uzyskać zwolnienie trzeba być osobą objętą ubezpieczeniem chorobowym. Do tego, w gospodarstwie domowym nie może być innej osoby, która mogłaby sprawować opiekę nad chorym dzieckiem. Nie dotyczy to jednak rodzica, który przebywa w domu z powodu orzeczonej niezdolności do pracy. Taka osoba z punktu widzenia prawa nie jest zdolna do sprawowania opieki nad dzieckiem, wobec czego drugi rodzic może wziąć L4 na chore dziecko.

Zwolnienie lekarskie od psychiatry

Zwolnienie lekarskie od psychiatry jest nie tylko możliwe, ale wręcz coraz częściej spotykane. Powodem jego wystawienia może być depresja czy nerwica, ale także inne trwałe lub okresowe zaburzenia psychiczne uniemożliwiające wykonywanie obowiązków służbowych. Dla decyzji o wystawienia L4 bez znaczenia jest, czy zostały one spowodowane przez sytuację z pracy, na przykład mobbing, czy na przykład ciężką sytuację rodzinną. Lekarz psychiatra ma takie samo prawo wystawienia zwolnienia jak każdy inny lekarz. Co ważne, Twój pracodawca nie dowie się jaki jest powód L4.

Ile dostaniesz pensji na zwolnieniu lekarskim?

Pracownikowi przebywającemu na zwolnieniu lekarskim przysługuje wynagrodzenie chorobowe przez maksymalnie 33 dni w ciągu jednego roku (15 dni w przypadku osób, które ukończyły 50 rok życia). Wynagrodzenie to pokrywa pracodawca. Od 34 dnia zwolnienia pracownikowi jest wypłacany zasiłek chorobowy. Pokrywa je ZUS. 

Ile płatne jest L4? Wynagrodzenie chorobowe

A więc ile otrzymasz pieniędzy, jeśli przebywasz na L4? Wynagrodzenie chorobowe wynosi 80% normalnej pensji w zdecydowanej większości przypadków. Może ono jednak wzrosnąć do 100% w trzech konkretnych sytuacjach:

• jeśli choroba wystąpi w trakcie ciąży,
• jeśli zwolnienie zostało wypisane w wyniku wypadku w pracy, lub w drodze do pracy albo z pracy,
• jeśli zwolnienie zostało wypisane w związku z oddawaniem komórek, narządów lub tkanek. Dotyczy to zarówno badań dla potencjalnych dawców, jak i samych zabiegów.
  

Ile wynosi zasiłek chorobowy? 

Zasiłek chorobowy, podobnie jak wynagrodzenie chorobowe, wynosi 80% pensji w większości przypadków. 100% pensji otrzymamy w analogicznych sytuacjach co w przypadku wynagrodzenia chorobowego, a więc:

• choroby w ciąży,
• wypadku w pracy, lub podczas drogi z pracy albo do pracy,
• oddawania narządów. 

80% pensji przysługuje również na zasiłku opiekuńczym (opieka nad dzieckiem lub innym członkiem rodziny). 

Zwolnienie lekarskie – ile dni jednorazowo możesz dostać?

Ile czasu można być na zwolnieniu lekarskim? Maksymalna długość zwolnienia lekarskiego wynosi 182 dni (6 miesięcy). Jest to też maksymalny limit, ile można przebywać na L4 w ciągu jednego roku. Wyjątek stanowią osoby chore na gruźlicę oraz kobiery w ciąży – te dwie grupy mogą liczyć maksymalnie na 270 dni zwolnienia lekarskiego w ciągu roku. Limit 182 dni dotyczy także osób chorych na kręgosłup lub inne choroby przewlekłe. 

Ponowne zwolnienie lekarskie po 182 dniach jest możliwe dopiero po 60 dniach przerwy. Oznacza to, że po wyczerpaniu limitu 182 dni zwolnienia lekarskiego w danym roku, na kolejne zwolnienie będziesz mógł pójść dopiero po 2 miesiącach. Jeśli Twój stan zdrowia wciąż uniemożliwia Ci pracę, możesz starać się o zasiłek rehabilitacyjny, o ile dalsze leczenie i rehabilitacje dają nadzieję na poprawę. W innym przypadku konieczne może być uzyskanie orzeczenia o niezdolności do pracy.

Jak sprawdzić do kiedy mam zwolnienie lekarskie?

Długość trwania zwolnienia lekarskiego można sprawdzić przez Internet. Jak sprawdzić zwolnienie lekarskie online? Wystarczy wejść na swoje konto pacjenta, na które można się zalogować na przykład za pośrednictwem profilu zaufanego. Znajdują się tam szczegóły dotyczące Twoich zwolnień, ale również recepty. Przechowywane są tam również informacje na temat Twoich wizyt lekarskich, pobytach w szpitalu i inne dane z Twojej historii zdrowia. Uproszczoną wersję platformy możesz znaleźć w aplikacji na telefony komórkowe o nazwie “moje IKP”. Zawiera ona znacznie mniej informacji, ale bez problemu znajdziesz tam podstawowe dane, takie jak data rozpoczęcia i zakończenia Twojego zwolnienia lekarskiego.

Innym sposobem może być kontakt z pracodawcą, który ma dostęp do informacji na temat terminów zwolnień swoich pracowników. 

Ile trzeba przepracować żeby iść na zwolnienie lekarskie

Prawo do świadczeń chorobowych pracownik otrzymuje po 30 dniach ubezpieczenia chorobowego (jeśli ubezpieczenie jest obowiązkowe, na przykład z tytułu umowy o pracę), lub po 90 dniach, jeśli ubezpieczenie jest dobrowolne. Co ważne, po zmianie pracy tak zwany okres wyczekiwania nie liczy się od nowa. Teoretycznie można więc iść na zwolnienie lekarskie i otrzymać wynagrodzenie chorobowe nawet pierwszego dnia w nowej pracy. Jest to możliwe, o ile wcześniej było się objętym ubezpieczeniem przez co najmniej 30 dni. Jeśli w międzyczasie nastąpiła przerwa w ubezpieczeniu, która nie przekracza 30 dni, wówczas również nie musisz ponownie wyczekiwać 30 dni. Jeśli ta przerwa była dłuższa, prawo do świadczeń chorobowych zyskasz dopiero po 30 dniach nowego okresu ubezpieczenia. 

Nie oznacza to jednak, że w innym przypadku nie będzie Ci przysługiwało prawo do zwolnienia lekarskiego. Oczywiście będziesz mógł iść na L4 nawet jeśli nie przysługują Ci świadczenia chorobowe. Musisz się jednak liczyć z tym, że w takim wypadku za okres zwolnienia nie będzie Ci przysługiwać żadne wynagrodzenie.

Umowa zlecenie a zwolnienie lekarskie

Czy pracując na umowę zlecenie można otrzymać zwolnienie lekarskie i otrzymać wynagrodzenie i zasiłek chorobowy? Zależy to od tego, czy pracownik jest objęty ubezpieczeniem chorobowym. W przypadku umowy zlecenia, ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Pracownik może sam zacząć opłacać stosowne składki. Takim osobom przysługuje zasiłek chorobowy, w takim samym wymiarze jak osobom, które pracują na umowie o pracę. W tym przypadku ZUS opłaca świadczenie już od pierwszego dnia zwolnienia, nie ma więc podziału na wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy.

Samodzielnie nie muszą opłacać składek na ubezpieczenie chorobowe osoby, które mają do niego prawo już z innego tytułu, na przykład studenci. Warto pamiętać, że prawo do świadczeń chorobowych pracownik pracujący na umowie zlecenie uzyskuje dopiero po 90 dniach od momentu, gdy zaczną podlegać ubezpieczeniu. 

Kiedy trzeba dostarczyć zwolnienie lekarskie pracodawcy?

Po wprowadzeniu nowego systemu e-zwolnień nie musisz już dostarczać pracodawcy swojego zwolnienia lekarskiego. Lekarz zrobi to za Ciebie za pośrednictwem systemu elektronicznego. Nie oznacza to jednak, że pracownik nie ma obowiązku informowania pracodawcy o absencji w pracy. Pomimo, że formalnie zwolnienie w formie elektronicznej (e-ZLA) zostanie mu dostarczone, nadal musisz dać swojemu pracodawcy znać o tym, że otrzymałeś zwolnienie, oraz jaki jest przewidywany termin Twojego powrotu do wykonywania obowiązków. Możesz to zrobić telefonicznie, mailowo, osobiście, a nawet za pośrednictwem innej osoby.

Zwolnienie lekarskie w ciąży

Przepisy prawa uwzględniają szczególne potrzeby kobiet w ciąży i dają im dodatkowe przywileje związane ze zwolnieniami lekarskimi. Przede wszystkim maksymalna długość zwolnienia lekarskiego w ciąży wynosi aż 270 dni. Oznacza to, że w teorii kobieta w ciąży może przebywać na zwolnieniu przez cały okres trwania ciąży (9 miesięcy). Dodatkowo, w przypadku wystąpienia choroby w ciąży, wynagrodzenie na zwolnieniu lekarskim w ciąży będzie wynosić 100% pensji. Co ważne, choroba nie musi mieć związku z ciążą, ani jej zagrażać. Dotyczy to zarówno wynagrodzenia chorobowego jak i zasiłku chorobowego.

Należy jednak pamiętać, że do podstawy wyliczenia wynagrodzenia i zasiłku chorobowego nie bierze się pod uwagę dodatkowych premii czy innych bonusów do pensji, na przykład tych związanych z osiągnięciami w pracy. Co do zasady jednak L4 w ciąży jest płatne w wysokości 100% podstawy pensji.

Kody na zwolnieniu lekarskim – co oznaczają?

Co oznacza kod A, B, C, D, czy E na zwolnieniu lekarskim? Kwestię tę szczegółowo opisuje artykuł 57 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.2021.0.1133).

• kod A – oznacza niezdolność do pracy powstałą po przerwie nieprzekraczającej 60 dni – spowodowaną tą samą chorobą, która była przyczyną niezdolności do pracy przed przerwą;

• kod B – oznacza niezdolność do pracy przypadającą w okresie ciąży;

• kod C – oznacza niezdolność do pracy spowodowaną nadużyciem alkoholu;

• kod D – oznacza niezdolność do pracy spowodowaną gruźlicą;

• kod E – oznacza niezdolność do pracy spowodowaną chorobą, o której mowa w art. 7. Chodzi tu o chorobę zakaźną, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni lub inną chorobę, której objawy występują dopiero po 14 dniach od zakażenia. 

Na pisemny wniosek chorego, kodów B i D nie umieszcza się na zwolnieniu z uwagi na utrzymanie tajemnicy lekarskiej.

Poza kodami literowymi, na zwolnienie znajdują się również oznaczenia liczbowe. Są to zalecenia lekarskie odnoszące się do tego, czy chory może wychodzić z domu w czasie zwolnienia. 

• 1 – “chory musi leżeć”;
• 2 – “chory może chodzić”.

Co więc oznacza skrót L4? Jest to nazwa dawniej stosowanego formularza zwolnienia lekarskiego. Obecnie, formularz ten ma nową nazwę. Jest to ZUS ZLA lub e-ZLA (w przypadku zwolnień elektronicznych. Nazwa L4 utarła się jednak w społeczeństwie i wciąż jest używana jak synonim zwolnienia lekarskiego.

Kto płaci za zwolnienie lekarskie

Pensję pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim opłaca pracodawca przez pierwsze 33 dni w każdym roku (15 dni w przypadku pracowników, którzy ukończyli 50 rok życia). Pensję za kolejne dni zwolnienia finansuje ZUS, w postaci zasiłku chorobowego. 

Jak liczyć dni zwolnienia lekarskiego?

Temat liczenia dni zwolnienia chorobowego wymaga szerszego opisania. Przede wszystkim należy wiedzieć, że soboty, niedziele czy święta wliczają się do dni zwolnienia. Oznacza to, że jeśli otrzymasz zwolnienie na 10 dni, powinieneś do nich wliczyć wszystkie następujące po sobie dni, niezależnie ile dni ustawowo wolnych wypada w tym czasie. To samo tyczy się wypłacania wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku chorobowego. Przysługują one za każdy dzień niezdolności do pracy, a więc również niedziele i święta. 

Jeśli otrzymasz zwolnienie lekarskie wstecz, na przykład za 3 dni poprzedzające wizytę u lekarza, także musisz do nich wliczyć każdy dzień, niezależnie od tego czy był on dniem wolnym. A więc, zwolnienie lekarskie za 3 dni wstecz otrzymane we wtorek, obejmuje sobotę, niedzielę i poniedziałek. 

Często pojawia się też pytanie, czy dni zwolnienia lekarskiego się sumują. Odpowiedź jest w tym przypadku twierdząca. Każdy pracownik może przebywać na zwolnieniu maksymalnie 182 dni w ciągu każdego roku (270 dni w przypadku kobiet w ciąży). Niewykorzystane dni nie przechodzą na kolejny rok. 

Czy pracodawca widzi powód l4?

Historia medyczna to bardzo osobista sprawa każdego człowieka. Z tego powodu wiele osób zastanawia się, czy pracodawca widzi kod choroby na zwolnieniu lekarskim. Na szczęście  pracodawca nie ma możliwości aby dowiedzieć się, z jakiego powodu pracownik otrzymał zwolnienie lekarskie. Jeśli sam nie poinformujesz go o powodzie zwolnienia, nie uzyska on takie wiedzy. Tajemnica lekarska uniemożliwia osobom trzecim wgląd do Twojej historii medycznej. 

Kontrola pracownika na L4 przez ZUS

Zarówno pracodawca jak i ZUS mają prawo do kontrolowania pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim. Kontrole Zakładu Ubezpieczeń Społecznych są częstsze i występują zwłaszcza wtedy, gdy ZUS ma podejrzenia, że prawa pracownika są w danych przypadku nadużywane. 

Kiedy kontrola zwolnienia lekarskiego może mieć miejsce? Może ona nastąpić w przypadku każdego zwolnienia, niezależnie od przyczyny jego wystawienia. Jeśli kontrolerzy ZUS zapukają do Twoich drzwi i nie zastaną Cię w domu podczas zwolnienia, zostaniesz poproszony o złożenie wyjaśnień. Jeśli urzędnicy uznają, że korzystasz ze zwolnienia w sposób nieuprawniony, mogą oni zdecydować o zaprzestaniu wypłacania świadczeń. W niektórych przypadkach, mogą oni nawet zażądać zwroty wypłaconego już zasiłku chorobowego. 

Pamiętaj, że w czasie przebywania na zwolnieniu nie możesz wykonywać żadnej pracy zarobkowej. Nie możesz też wykorzystać L4 jako pretekstu do wyjazdu na wakacje. 

Warto wiedzieć, że pracodawca może kontrolować jedynie to, czy korzystamy ze zwolnienia zgodnie z jego przeznaczeniem. Nie może natomiast:

• naruszyć tajemnicy lekarskiej,
• dopytywać o szczegóły przebiegu choroby,
• wymagać od pracownika opisania swoich dolegliwości.

Zwolnienie od psychiatry, a kontrola ZUS

Kontrolerzy ZUS mogą przeprowadzić kontrolę niezależnie od powodu wystawienia zwolnienia. Zaburzenia psychiczne nie są tu wyjątkiem. Dobra wiadomość jest jednak taka, że zwolnienia od psychiatry często posiadają adnotację o tym, że osoba chora może wychodzić z domu. W wielu przypadkach jest to wręcz wskazane. Z tego powodu osoba przebywająca na takim zwolnieniu może wytłumaczyć swoją ewentualną nieobecność spacerem czy inną aktywnością poza miejscem zamieszkania. 

Co może robić pracownik na zwolnieniu lekarskim?

A co to właściwie znaczy, że pracownik nieprawidłowo korzysta ze zwolnienia? Co powinien robić w trakcie L4? Przede wszystkim należy przestrzegać zaleceń lekarza. Jeśli zwolnienie lekarskie ma adnotację z informacją, że chory powinien leżeć, pracownik powinien powstrzymać się od opuszczania domu i wszelkiej aktywności fizycznej. W takim wypadku, nawet dłuższa nieobecność w miejscu zamieszkania może być powodem do utraty świadczeń chorobowych. Jeśli adnotacja mówi, że chory może wychodzić z domu, wtedy kontrolerzy mogą sprawdzać inne rzeczy.

Przede wszystkim na zwolnieniu lekarskim nie można wykonywać innej pracy zarobkowej. Nie można też wykonywać innych ciężkich, lub uciążliwych czynności, zwłaszcza takich, które mogą utrudniać powrót do zdrowia lub przedłużać okres zwolnienia. Oznacza to, że nawet jeśli zwolnienie lekarskie posiada adnotację, że “chory może chodzić”, objęty nim pracownik nie może w jego czasie trenować do maratonu lub pojedynku mma. Wyjątkiem może być zwolnienie wystawione wyłącznie z przyczyn niedyspozycji psychicznej pracownika, na przykład depresji.

A co pracownik na L4 może robić? Może wykonywać wszystkie potrzebne czynności dnia codziennego, takie jak przygotowywanie jedzenia, opieka nad zwierzętami domowymi. Może też oddawać się mało wymagającym fizycznie rozrywkom. Jeśli lekarz zalecił nam wychodzenie z domu, możemy, a nawet powinniśmy, od czasu do czasu wyjść na spacer. Nie możemy natomiast wykorzystywać czasu zwolnienia na wyjazd na urlop wypoczynkowy. Na ten cel powinniśmy wykorzystać dni wolne, ustawowo przysługujące każdemu pracownikowi zatrudnionemu w oparciu o umowę o pracę.