Zwolnienie lekarskie – wszystko, co musisz wiedzieć!

Zwolnienie lekarskie ile dni?

Jedno z najczęściej pojawiających się pytań wśród pracowników, którym przysługuje prawo do L4, dotyczy czasu, jaki możemy przebywać na zwolnieniu lekarskim.

Podstawowy i zarazem maksymalny wymiar absencji chorobowej dla osób zatrudnionych z tytułu umowy o pracę wynosi 182 dni. Jednak zdarzają się wyjątki, kiedy dozwolony limit wzrasta do 270 dni. Dzieje się tak między innymi w przypadku zachorowań na gruźlicę lub kiedy zwolnienia lekarskiego w ciąży.

Powyższe informacje dotyczą pracowników z umową o pracę, a co z osobami zatrudnionymi w oparciu o umowę cywilnoprawną? Zwolnienie lekarskie na umowie zlecenie jest możliwe, jednak w tym przypadku wszystko zależy od zleceniobiorcy. Jeżeli poddaliśmy się dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu, również przysługują nam powyżej wymienione prawa.

Zwolnienie lekarskie przez telefon a koronawirus

Do tej pory zwolnienie lekarskie z powodu niezdolności do pracy było wystawiane po wizycie u lekarza. Teraz sytuacja się zmieniła. Możliwość wystawiania L4 telefonicznie ma na celu ułatwić walkę z epidemią koronawirusa. Dzięki temu osoba, która może być potencjalnym nosicielem, nie musi umawiać się na wizytę w przychodni. W ten sposób minimalizujemy ryzyko zakażenia. W zamian została uruchomiona specjalna infolinia, za pomocą której przedstawiciele służby zdrowia udzielają porad osobom z podejrzeniami koronawirusa.

• W celu uzyskania niezbędnych informacji należy dzwonić pod numer 800 190 590.
• Pracownicy podadzą nam numer telefonu do przychodni. Dzwoniąc do lekarza, będziemy musieli udzielić mu niezbędnych informacji do oceny ryzyka zachorowania.
• Podczas rozmowy specjalista zapyta nas o to, jakie mamy objawy, czy byliśmy w ostatnim czasie za granicą lub mieliśmy z taką osobą styczność. Dzięki temu sprawdzi, czy wystawienie L4 jest uzasadnione.
• Jeżeli zdecyduje, że e-zwolnienie lekarskie musi być wystawione, prześle je automatycznie do pracodawcy oraz ZUS-u.

Czy można nie dać zwolnienia lekarskiego pracodawcy?

Od 1 grudnia 2018 roku obowiązują e-zwolnienia. W tej sytuacji obowiązek przekazania zwolnienia lekarskiego pracodawcy przechodzi na lekarza. Jego zadaniem jest wysłanie dokumentu L4 na elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS. Oznacza to, że nie obowiązuje nas termin 7 dni od dnia otrzymania zwolnienia lekarskiego.

Jednocześnie należy pamiętać, że nie każdy pracodawca musi posiadać profil na PUE. Jeżeli tak się dzieje, wówczas jako pracownicy musimy dostarczyć druk zwolnienia L4 swojemu pracodawcy w terminie 7 dni od jego wystawienia. Wyjątkiem są: 

• osoby, które prowadzą działalność pozarolniczą, 
• osoby współpracujące z nimi, 
• duchowni, 
• osoby, które otrzymały zwolnienie lekarskie z powodu choroby za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia,
• osoby podlegające ubezpieczeniom społecznym w Polsce, ale są zatrudnione u pracodawcy zagranicznego bez siedziby w Polsce. 

Takie osoby wszelką dokumentację składają w ZUS.

Ile wynosi zasiłek chorobowy? Ile za zwolnienie lekarskie? Sprawdź na poniższej infografice!

Czym jest zasiłek chorobowy i kto wypłaca?

Zasiłek chorobowy co to jest? Kiedy przebywamy na zwolnieniu lekarskim, mamy prawo do otrzymywania zasiłku chorobowego. Jest to świadczenie otrzymywane w zamian za wynagrodzenie podczas okresu niezdolności do pracy. Warto pamiętać, że przysługuje nam już od pierwszego dnia choroby. Jednak na kim ciąży obowiązek wypłaty pieniędzy? Jeżeli nasza niezdolność do pracy trwa nie dłużej niż 33 dni, należne nam pieniądze otrzymujemy od pracodawcy. Tak więc, odpowiedź na pytanie po ilu dniach zasiłek chorobowy wypłaca zus, jest prosta. Środki z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych są wypłacane w przypadku osób chorujących więcej niż 34 dni.

Ile wynosi chorobowe z najniższej krajowej?

Ile wynosi wynagrodzenie za zwolnienie lekarskie z pracy?  Podczas obliczania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należy wziąć pod uwagę przeciętne wynagrodzenie z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc jego choroby. Jednocześnie należy wziąć pod uwagę minimum, do którego pracownik ma pełne prawo. W takiej sytuacji należy wziąć pod uwagę wysokość płacy minimalnej, a następnie pomniejszyć ją o wszelkie składki na ubezpieczenie społeczne. Najniższa krajowa w 2022 roku wynosi 3100 zł brutto. Natomiast po odjęciu wspominanych składek otrzymamy kwotę wynagrodzenia chorobowego (2800 zł – 2800 x 13,71%), które wynosi w 2020 roku 2416,12 zł.

Kiedy otrzymamy 100% wynagrodzenia? Możemy liczyć na to, jeżeli choroba wystąpiła w trakcie ciąży, ulegliśmy wypadkowi w drodze do lub z pracy, L4  zwolnienie wynika z poddania się badaniom lekarskim dla kandydatów na dawców. W innych sytuacjach przysługuje nam 80% wypłaty.

Chorobowe ile wynosi za każdy dzień?

Jak zostało wspomniane, wynagrodzenie chorobowe za czas niezdolności do pracy wylicza się na podstawie miesięcznego wynagrodzenia brutto pracownika. Ma on prawo do 80% swojej wypłaty. Zanim jednak przejdziemy do obliczeń, należy również odliczyć od wynagrodzenia składki na ubezpieczenie w wysokości 13,71%. 

Jeżeli pracownik zarabia 3 500 zł brutto, po odjęciu kwoty przeznaczonej na składki pozostaje 3 020,15 zł. Następnie należy odliczyć z tej kwoty 80%. Po wykonaniu działania otrzymujemy wynagrodzenie chorobowe w wysokości 2 416,12 zł. Z tej kwoty musimy odliczyć 1/30, czyli podzielić na 30 dni. Na podstawie tych obliczeń możemy stwierdzić, że osoba z wynagrodzenie w wysokości 3 500 zł brutto otrzyma chorobowe w wysokości 80,54 zł za każdy dzień. 

Zasiłek chorobowy ile dni?

Wynagrodzenie chorobowe obejmuje każdy dzień zwolnienia lekarskiego, jaki nam przysługuje. Oznacza to, że standardowo otrzymujemy limit 182 dni. Natomiast w przypadku gruźlicy lub kobiet w ciąży wzrasta do 270 dni. Zależność zasiłek chorobowy umowa zlecenie jest taka sama, jak w przypadku L4. Kiedy poddamy się dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, nabywamy powyżej wymienione prawa. Co musimy zrobić, aby otrzymać wynagrodzenie podczas niezdolności do pracy? Podstawę stanowi posiadane zwolnienie lekarskie. Od 1 grudnia 2018 roku występuje w formie elektronicznej (e–ZLA). Dlatego też nie musimy dysponować wersją papierową. 

Zwolnienie lekarskie bez prawa do zasiłku, wynagrodzenia

Mimo wszystko nie zawsze otrzymamy wynagrodzenie chorobowe. W jakich sytuacjach będzie to niemożliwe? Istnieją trzy sytuacje. Nie mamy szans na otrzymanie świadczenia, jeżeli:

• nasza niezdolność do pracy jest wynikiem nadużycia alkoholu,
• doznaliśmy uszczerbku na zdrowiu podczas przestępstwa lub wykroczenia, co potwierdza prawomocny wyrok sądu,
• zwolnienie lekarskie pochodzi z nielegalnego źródła,
• w trakcie przebywania na L4 podjęto dodatkową pracę zarobkową, co zostało wykazane podczas kontroli.

Umowa zlecenie a L4

Kiedy pisaliśmy o zwolnieniu lekarskim oraz zasiłku chorobowym nawiązywaliśmy do osób zatrudnionych na umowę zlecenie. Jednak warto jeszcze raz zebrać wszystkie informacje i krótko podsumować.  Umowa zlecenie podlega innym zasadom niż umowa o pracę.

W tym przypadku to zleceniebiorca samodzielnie musi zadbać o to, aby móc skorzystać z ubezpieczenia chorobowego.  Składki te są dobrowolne i dopiero po uzyskaniu odpowiedniej informacji, zleceniodawca będzie mógł odliczyć kwotę potrzebną na opłacenie ubezpieczenia. Jeżeli się na to zdecydujemy, wówczas będziemy mogli skorzystać z takich świadczeń i uprawnień jak:

• zasiłek chorobowy,
• świadczenie rehabilitacyjne,
• zasiłek wyrównawczy,
• zasiłek macierzyński,
• zasiłek opiekuńczy,
• zwolnienie lekarskie.

Należy również podkreślić, że nie od razu możemy skorzystać z powyższych świadczeń. Aby nabyć do nich prawo, musi upłynąć 90 dni od rozpoczęcia wpłacania dobrowolnych składek. Jest to tak zwany okres wyczekiwania. Najważniejsze informacje na ten temat można znaleźć w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. 1999 Nr 60 poz. 636).

Zwolnienie lekarskie w ciąży

Kobiety w ciąży mają prawo do zwolnienia chorobowego w maksymalnym wymiarze 270 dni. Oznacza to, że czas ten obejmuje niemal cały okres jej trwania. Dotyczy to jednak kobiet zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. W przypadku umowy zlecenie obowiązują takie same zasady dotyczące innych zleceniebiorców. Czas wyczekiwania również wynosi 90 dni. Natomiast kobietom zatrudnionym na podstawie umowy o dzieło nie przysługuje prawo do zwolnienia lekarskiego, ponieważ nie są one objęte ubezpieczeniem chorobowym.

L4 w ciąży – ile płatne?

Prawo do zasiłku chorobowego przysługuje kobietom w ciąży, których okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego obejmuje co najmniej 30 dni. Do tego wymiaru dolicza się również okresy poprzedniego ubezpieczenia, jeżeli przerwa między opłacaniem składek u jednego pracodawcy oraz drugiego nie przekroczyła okresu 30 dni. W takiej sytuacji kobieta w ciąży ma prawo do 100% podstawy wymiaru zasiłku. W 2021 roku minimalny zasiłek chorobowy wynosi miesięcznie 2416,12 zł. Jeżeli pracownicy przysługuje wyższa kwota, wówczas oblicza się ją na takich samych zasadach jak w przypadku każdego pracownika, biorąc pod uwagę średnie wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy pracy. Zasiłek zostanie wypłacony na podstawie zwolnienia lekarskiego e-ZLA z kodem B.

Czy L4 obowiązuje w weekend?

Jedno z pytań, które często zadają osoby przebywające na zwolnieniu lekarskim, brzmi: zwolnienie lekarskie z weekendem czy bez? Lekarze wystawiający e-ZLA biorą pod uwagę nie system pracy, w którym został zatrudniony pracownik, a kolejne dni kalendarzowe. Oznacza to, że włącza się do niego również soboty, niedziele oraz inne dni wolne od pracy. W tym miejscu pojawia się pytanie, jak w takiej sytuacji wygląda kwestia wypłacania wynagrodzenia chorobowego? Jak zostało już wspomniane, wynagrodzenie na zwolnieniu lekarskim dotyczy każdego dnia kalendarzowego, którym zostało objęte L4. Dlatego też pracownik otrzyma należne mu pieniądze również za soboty i niedziele.  Dzieje się tak, ponieważ wynagrodzenie chorobowe jest wypłacane na takich samych zasadach jak normalna wypłata, czyli liczone jest za cały miesiąc zgodnie z przepisami zawartymi w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141 ).

Jak wygląda zwolnienie lekarskie? Dane do L4

Zwolnienie lekarskie to dokument wystawiany przez lekarza. Aby można było uznać je za prawidłowe, należy zwrócić uwagę na obecność obowiązkowych danych do zwolnienia lekarskiego. Są to przede wszystkim: 

• informacje identyfikujące nas jako osoby ubezpieczone, 
• dane płatnika składek, czyli pracodawcy,
• informacje identyfikujące osobę wystawiającą L4.

Oprócz tego musi uwzględniać okres orzeczonej niezdolności do pracy, ewentualny pobyt w szpitalu wraz z numerem statystycznym choroby, kodu literowego oraz zaleceń lekarza. Jeżeli otrzymujemy zwolnienie L4 z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad członkiem rodziny, wówczas również musi być uwzględniony okres zwolnienia, data urodzenia tej osoby oraz oznaczenie pokrewieństwa.

Na co zwolnienie lekarskie? Nie tylko z powodu choroby…

Powinniśmy mieć świadomość, że nadużywanie prawa do zwolnienia lekarskiego niesie ze sobą poważne konsekwencje. Nie mamy tu na myśli jedynie kontroli, ale również zmniejszenie liczby pracowników przy jednoczesnym wzroście obowiązków. Co jest dla nas tak ważne, że decydujemy się często na tak ryzykowny krok? Do najczęstszych powodów należą: przedłużenie urlopu, poświęcenie wolnego czasu na dodatkową pracę zarobkową, załatwienie prywatnych spraw czy prace związane z gospodarstwem domowym. Jak widać, powodem może być wszystko, jednak według danych firmy Conperio najwięcej osób praktykuje na urlopie zwolnienie lekarskie.

Kody niezdolności do pracy

Jeżeli kiedykolwiek trzymaliśmy w ręce L4, z pewnością zwróciliśmy uwagę na literowe lub cyfrowe kody na zwolnieniu lekarskim. Co one oznaczają? Dzięki tej krótkiej informacji można dowiedzieć się, jaka wysokość świadczenia nam przysługuje oraz do kiedy będziemy przebywać na zwolnieniu. Najczęstszymi, jakie możemy spotkać jest: KOD B, czyli kobieta w ciąży i 100% wynagrodzenia lub KOD 1, który oznacza, że w czasie choroby musimy leżeć. Warto jednak pamiętać, że te kody L4 są przeznaczone dla Narodowego Funduszu Zdrowia oraz celów statystycznych. Nie mamy obowiązku informować o szczegółach choroby swojego pracodawcę.

Wzrost liczby pracowników na L4

Bez wątpienia wielu z nas pamięta nagły wzrost zachorowań na grypę wśród policjantów przed 1 listopada. Informacje na ten temat wywołały burzę nie tylko w ogólnopolskich mediach, ale również całym społeczeństwie. Powód? Wspomniane działanie było elementem protestu przeciwko rządowi i walki o wyższe zarobki. Teraz spójrzmy na naszą codzienność, czy jako pracownicy mniejszych lub większych firm nie powielamy takich zachowań? Być może nie mówimy otwarcie o przeciwstawieniu się szefowi czy nadużyciu prawa do zwolnienia lekarskiego, ale wielu z nas korzysta z niego nielegalnie. Częste zapytania wpisywane w wyszukiwarkę, takie jak: sposób na zwolnienie lekarskie, zwolnienie lekarskie jak podrobić czy gdzie je kupić, znajdują pokrycie w rzeczywistości.

Według najnowszych danych opublikowanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w I półroczu 2018 rok odnotowano wzrost liczby osób przebywających na zwolnieniu lekarskim. Nie od dziś wiadomo, że najwięcej zachorowań odnotowuje się w trakcie długich weekendów, świąt czy wiosennych porządków. Jeżeli pracodawca sprzeciwia się korzystaniu z urlopu w danym czasie, wiele osób decyduje się na nadużycie prawa do zwolnienia lekarskiego.

Liczne kontrole ZUS oraz pracodawców

Jednym ze skutków nadużywania L4 okazują się systematyczne kontrole. Jednak niewiele osób wie, że takie prawo przysługuje nie tylko pracownikom Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ale również pracodawcom. Jeżeli firma zatrudnia więcej niż 20 osób, możemy spodziewać wizyty jej przedstawiciela w celu zweryfikowania naszego faktycznego stanu zdrowia. Jednak zanim to nastąpi osoby zatrudnione muszą zostać poinformowane o powodach oraz faktycznym zastosowaniu takiego rozwiązania. W Twoim miejscu pracy możliwe są kontrole przeprowadzane przez pracodawcę? Zapoznaj się z niedozwolonymi praktykami.

Warto wiedzieć, że szef nie jest wszechmocny, a jego uprawnienia również mają pewne ograniczenia. Pracodawca w trakcie kontroli nie może:

• naruszyć tajemnicy lekarskiej,
• dopytywać o szczegóły przebiegu choroby,
• wymagać od pracownika opisania swoich dolegliwości.