Działalność nierejestrowana – kiedy można i kiedy opłaca się ją prowadzić?

Czym jest działalność nierejestrowana?

Działalność nierejestrowana to pojęcie, które wprowadziła Konstytucja dla biznesu, uchwalona 30 kwietnia 2018 roku. Częścią konstytucji, która reguluje tę definicję prawną jest ustawa Prawo Przedsiębiorców. Na tej podstawie można dowiedzieć się, jakie warunki trzeba spełnić, żeby rozpocząć taką działalność:

• nie wolno w okresie 60 miesięcy, poprzedzających moment założenia działalności nieewidencjonowanej, prowadzić żadnej innej działalności gospodarczej,
• przychód z rozpoczętej pracy nie może przekroczyć 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za dany rok. W 2023 roku jest szczególna sytuacja – w połowie roku wystąpi podwyżka płacy minimalnej. Dlatego w pierwszej połowie ta kwota wyniesie 1745 zł, a po zmianach limit wzrośnie do 1800 zł.

Warto podkreślić, że działalność nierejestrowana to zamknięty katalog – to, jakie usługi będzie świadczył przyszły przedsiębiorca, zależy od jej charakteru. Nie będzie dozwolona, jeśli wymaga starania się o licencję, koncesję lub uzyskania pozwolenia. Gdy przychody z nierejestrowanej działalności gospodarczej przekroczą limit przewidziany w Prawie Przedsiębiorców, to wtedy będzie ona musiała ulec przekształceniu. W ciągu 7 dni zleceniobiorca będzie musiał zarejestrować się do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

Czy w działalności nierejestrowanej należy płacić podatki?

Działalność nieewidencjonowana, tak jak każdy biznes, przynosi dochody, a więc jest tak samo opodatkowany jak wszystkie komercyjne podmioty na rynku. Wszystkie zarobki uzyskane w toku takiej aktywności należy rozliczyć formularzem PIT-36. W tym dokumencie widnieje specjalna rubryka o nazwie “działalność nierejestrowana”, do której wpisuje się uzyskane przychody.

Jednocześnie, w porównaniu do innych działalności, w tej formie prowadzenia biznesu występuje ograniczenie do jednego typu opodatkowania. Występuje tu skala podatkowa, która ze względu na wysokość uzyskiwanych przychodów jest rozliczana niższą stawką, czyli jest to 12%. Podatnik nie może tutaj jednak skorzystać z ryczałtu lub metody liniowej.

Warto także zwrócić uwagę na kwestię podatku VAT. Zgodnie z artykułem 113 ustawy o podatku od towarów i usług, działalność nierejestrowana nie jest objęta przez ten podatek. Występuje tu tzw. zwolnienie podmiotowe do kwoty 200 tysięcy złotych przychodu, które posiada jednak kilka wyjątków. Nie skorzystają ze zwolnienia m.in. jubilerzy, prawnicy lub osoby prowadzące usługi doradcze.

Gdzie zgłosić działalność nierejestrowaną?

Nierejestrowana działalność gospodarcza nie wymaga informowania żadnych urzędów i składania wniosków. Nie trzeba starać się o wpis do bazy KRS, składać wniosku do CEIDG lub do ZUS-u. Osoba zaczynająca tę działalność nie potrzebuje także korzystać z numeru NIP, REGON-u lub wyrabiać sobie podpisu elektronicznego. Czasem można spotkać się ze stwierdzeniem, że ta forma aktywności pozwala docenić zalety działalności gospodarczej, bez doświadczania jej wad.

Czasem wśród początkujących przedsiębiorców może pojawić się niezrozumienie samego pojęcia, że firma jest nierejestrowana. Odnosi się to do kontroli podmiotu ze strony urzędów, ale nie oznacza zwolnienia z ewidencji prowadzonych operacji gospodarczych lub sprzedaży. W tym wypadku niezbędne jest zapisywanie zestawienia codziennej sprzedaży np. w postaci arkusza kalkulacyjnego. Nie trzeba za to prowadzić księgi przychodów lub rozchodów.

Jakie dodatkowe obowiązki ma osoba, która prowadzi działalność bez ewidencji?

Płacenie podatków i dokumentowanie wszystkich transakcji sprzedaży to nie jedyne rzeczy, które musi wykonywać osoba, prowadząca działalność bez ewidencji. Równie ważne jest spełnianie obowiązków wobec klientów. Pomimo braku kontroli ze strony różnych urzędów, taka forma aktywności gospodarczej jest traktowana na równi z przedsiębiorcą. Wynika to z przepisów Kodeksu Cywilnego, który nakłada na prowadzących działalność określone zachowania w stosunku do klientów.

Wystarczy wymienić tutaj chociażby rozpatrywanie reklamacji, przyjmowanie zwrotów – także bez podawania przyczyny. Prawa konsumenta są tutaj równie ważne, jak w przypadku prowadzenia pełnej działalności gospodarczej. Nie ma tu znaczenia, czy sprzedaż ma charakter ciągły lub okazjonalny.

Kolejną kwestią jest ochrona danych osobowych. Jeśli osoba prowadzi działalność w sieci i posiada sklep internetowy, to powinna stworzyć regulamin. W ramach tego regulaminu powinna znaleźć się klauzula RODO, o której należy poinformować każdego klienta, wchodzącego na stronę sprzedażową sklepu.  Początkujący przedsiębiorca powinien także potrafić wystawiać swoim klientom rachunki, zgodnie ze wzorami obowiązującymi dokumenty księgowe.