Co to jest cesja wierzytelności i jak ją przeprowadzić?

Co to jest cesja wierzytelności i jak sporządzić jej umowę? W artykule dowiesz się na czym polega ta czynność prawna i jak ją prawidłowo przeprowadzić.

Czym jest cesja wierzytelności?

To pojęcie może brzmieć trochę obco dla kogoś, kto nie jest obeznany z prawem zobowiązań. Samo słowo „cesja” pochodzi od łacińskiego cessio oznaczającego ustąpienie. Cesja to umowa cywilnoprawna, na mocy której przenosi się (ceduje) prawo do wierzytelności z jednego podmiotu na drugi. Ta instytucja prawna została uregulowana w art. 509-516 Kodeksie Cywilnym. W praktyce oznacza to, że dotychczasowy wierzyciel, nazywany cedentem, przekazuje należne mu roszczenie należności innej osobie, zwanej cesjonariuszem. Z kolei nowy wierzyciel po podpisaniu umowy nabywa prawo do egzekucji zadłużenia od danego wierzyciela na swój rachunek

Cały ciężar odzyskania należności, spada na cesjonariusza. Dzięki temu pierwotny wierzyciel zostanie uwolniony z konieczności ściągnięcia długu, aby odzyskać pożyczone lub należne z tytułu transakcji środki pieniężne. Od momentu, gdy zostanie zawarta umowa cesji wierzytelności, na nowego nabywcę przechodzą wszystkie prawa wynikające ze stosunku prawnego między starym wierzycielem a dłużnikiem.

Warto dodać, że w obrocie prawnym można spotkać się z inną możliwością przekazania zadłużenia. Jest to tzw. cesja powiernicza. W tym wypadku cesjonariusz zobowiązuje się do ściągnięcia wierzytelności we własnym imieniu, ale już na rachunek cedenta. 

Co może być przedmiotem cesji?

Przedmiotem cesji może być każda wierzytelność, o ile nie sprzeciwiają się temu przepisy prawa lub zapisy umowy.

Przykładem ograniczenia w przedmiocie cesji jest wynagrodzenie za pracę. Reguluje to art. 84 Kodeksu Pracy. W drugim przypadku podstawą jest treść umowy zawartej między dłużnikiem a wierzycielem. Gdyby zawierała ona klauzulę, że cesja wierzytelności może być sporządzona jedynie za uprzednią zgodą dłużnika – bez tej zgody nie można wykonać cesji. Warto dodać, że, przedmiotem cesji może być cała kwota zadłużenia, ale też i jego część. 

Zgodnie z ustawą o księgach wieczystych, przekazanie zobowiązań dotyczy również wierzytelności przedawnionych lub zabezpieczonych hipoteką, zastawem lub zastawem rejestrowym. Co więcej, strony umowy zdecydować mogą się też na cesję wierzytelności przyszłych, pod warunkiem, że istnieje jakiś stosunek prawny, potwierdzający powstanie wierzytelności w przyszłości. 

Kiedy zawierana jest umowa cesji wierzytelności?

Umowa cesji wierzytelności jest często zawierana, zarówno przez przedsiębiorców, jak i osoby prywatne.

Osoby prywatne najczęściej decydują się na cesję polis ubezpieczeniowych na bank, przy okazji zawierania umowy kredytowej. Ten rodzaj cesji przenosi prawa z zawartej umowy ubezpieczenia, zobowiązując ubezpieczyciela do wypłaty odszkodowania bądź też jego części, na rzecz określonego w umowie podmiotu. 

Jednakże cesja wierzytelności ma większe znaczenie wśród przedsiębiorców, którym zależy na tym, aby w jak największym stopniu zabezpieczyć swoją płynność finansową. Z reguły zawierają oni cesję, gdy nie chcą już dochodzić wierzytelności od dłużników i chcieliby pozbyć się ciężaru ściągnięcia swoich roszczeń. W tym celu dokonywane jest przeniesienie wierzytelności  na rzecz jakiegoś podmiotu trzeciego. Najczęściej jest nim windykator, który profesjonalnie świadczy usługi egzekucji zadłużenia.

Cesja występuje także podczas leasingu. Leasing jest popularnym sposobem środków trwałych, zwłaszcza wśród przedsiębiorców. Jest to dobre rozwiązanie na nabycie niezbędnego sprzętu na rozpoczęcie i rozwój działalności gospodarczej. Umowa leasingu jest zawierana przez określony czas, przez który leasingobiorca jest zobowiązany do regularnego opłacania rat w zamian za użytkowanie przedmiotu leasingu (z reguły jest to auto). Cesja leasingu polega przeniesieniu swoich praw i obowiązków przez leasingobiorcę na rzecz innego podmiotu, która chce od niego przyjąć użytkowany środek trwały.

Polecamy: Jak sprzedać mieszkanie z kredytem hipotecznym?

Jak sporządzić umowę cesji wierzytelności? 

Umowa cesji wierzytelności pomiędzy cedentem a cesjonariuszem zawierana jest na piśmie. To powszechna praktyka, która zapewnia bezpieczeństwo dla obu stron. Dzięki temu łatwiej będzie wyjaśnić wszelkie rozbieżności w trakcie realizacji postanowień umowy. Prawo nie wymaga zastosowania dla tego rodzaju umowy jakiegoś wzorca czy szablonu. Umowa powinna zawierać szczegółowy opis wierzytelności, która ma być przedmiotem cesji. Należy też wskazać tytuł prawny, z którego wynika prawo do jej posiadania przez cedenta. Kluczowa kwestią jest to, aby do umowy cesji dołączyć dokument, który potwierdza istnienie wierzytelności.

Warto też zwrócić uwagę, czy w umowie wierzytelności istnieje zapis o konieczności powiadomienia dłużnika. Przepisy nie nakładają obowiązku poinformowania dłużnika o zawarciu cesji, więc w interesie cesjonariusza jest zawarcie tej klauzuli w dokumencie. Dzięki temu nowy cesjonariusz zyska pewność, że dłużnik wie o zmianie wierzyciela oraz zna numer konta bankowego, na który ma dokonywać wpłat spłaty zobowiązania. 

Umowa cesji jest czynnością cywilnoprawną, a więc należy od niej zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC). Wysokość podatku wynosi 1% wartości rynkowej cesji. 

Cesja wierzytelności a dłużnik 

Umowa cesji wierzytelności jest zawierana między dotychczasowym a przyszłym wierzycielem. Dłużnik nie jest więc stroną, a jego zgoda do przeniesienia zadłużenia nie jest konieczna (wyjątkiem jest sytuacja, w której w umowie między dłużnikiem a wierzycielem zawarta została odpowiednia klauzula). 

Prawo nie nakłada zarówno na nowego, jak i poprzedniego wierzyciela obowiązku poinformowania dłużnika o scedowaniu wierzytelności. Jednakże zdecydowanie warto o to zadbać. Dlaczego? Jeśli dłużnik nie dowie się o cesji, będzie nadal spłacać zobowiązanie na pierwotnych zasadach, czyli na rachunek bankowy poprzedniego wierzyciela. To może znacznie skomplikować i wydłużyć procedurę spłaty długu. 

Aby zapobiec tej sytuacji, w umowie powinien znajdować się zapis, że cedent zobowiązuje się poinformować osobę zadłużoną o cesji oraz przekazać cesjonariuszowi właściwe potwierdzenie.  

Brakuje Ci środków, ale nie masz wystarczającej zdolności kredytowej na uzyskanie finansowania w banku lub firmach pożyczkowych? Zobacz najlepsze oferty pożyczek pod zastaw nieruchomości