Przedawnienie długów – kiedy następuje?

Na czym polega przedawnienie długu?

Wziąłeś kredyt lub pożyczkę w instytucji finansowej? Miałeś problem ze spłatą zobowiązania? Pewnie zastanawiasz się, czy możliwe jest przedawnienie długu u komornika. Oczywiście, istnieje taka możliwość. Również możemy mówić o przedawnieniu długu w sytuacji, gdy np. uzyskałeś mandat za nieprawidłowe parkowanie lub gdy nie zapłaciłeś za bilet autobusowy. Samo przedawnienie wystąpi w momencie, kiedy nie uregulujemy swojej płatności, a równocześnie nikt nie upomni się o swoją należność. Jeżeli w ustawowym czasie wierzyciel złoży wniosek o egzekucję w sądzie, przedawnienie długu nie będzie możliwe. Po upomnieniu się wierzyciela w jakikolwiek prawny sposób, proces przedawnienia długu zacznie się na nowo.

Czy jest możliwe przedawnienie długu w Polsce?

Sposobów na zadłużenie się jest tyle, że to niemal niemożliwe, by ktoś z nas, chociaż pośrednio, nie miał z którymś z nich do czynienia. Przypominamy: badania wykazują, że mężczyźni nie wywiązują się z umów finansowych częściej niż kobiety, a ich największą bolączką są alimenty oraz rachunki za usługi telekomunikacyjne – choć z nimi problem mają również kobiety. Panie często zalegają także z płatnościami za zaciągnięte pożyczki i kredyty.

Nie wszyscy jednak trafiają na listy Krajowego Rejestru Dłużników. Jeśli instytucja nie rozpocznie odpowiednio wcześniej procesu windykacyjnego albo w ogóle nie podejmie żadnych działań, by wyegzekwować spłatę należności, dług często ulega przedawnieniu, a więc przestaje zobowiązywać. Liczy na to wielu płatników i słusznie prognozują, że podmiot, któremu zalegają z zapłatą, nie będzie o nią zabiegał. Nie ma matematycznego wzoru, który pozwoliłby przewidzieć, kiedy tak się stanie, a kiedy nie. Poza tym sprawa wcale nie jest taka prosta. Co z tego, że będziemy skrupulatnie obliczać lata pozostałe do przedawnienia się długu, jeśli w międzyczasie wierzyciel rozpocznie proces windykacji lub skieruje sprawę do sądu – wtedy cała zabawa zaczyna się od nowa. Minione miesiące lub lata nie będą już miały znaczenia, a my, poprzez naliczone kary finansowe, staniemy się jeszcze bardziej zadłużeni. Szczęśliwcy, którym uda się uniknąć takich konsekwencji, wygrywają los na loterii.

Jak przedawnić dług?

Bardzo często osoby zadłużone pytają, co zrobić, aby dług się przedawnił. Odpowiedź może wydać się nieprawdopodobna, ale należy po prostu nic nie robić. Niemal każde działanie ze strony dłużnika lub wierzyciela może doprowadzić do przerwania biegu przedawnienia, a czas będzie naliczał się od początku. Czego powinniśmy się wystrzegać? 

• Jeżeli liczymy na przedawnienie długu i zwolnienie z obowiązku spłaty, wówczas nie powinniśmy składać wniosku o rozłożenie zadłużenia na raty. Należy jednak zwrócić uwagę, że osoby, którym zależy na jak najszybszym pozbyciu się ciążącego zobowiązania, powinny skłonić się ku takim działaniom. 
• Wierzyciel może również sam przygotować dla nas harmonogram dogodnych rat lub zaproponować inne działania, które mają na celu ułatwić odzyskanie pieniędzy. Jeżeli chcemy, aby dług się przedawnił, nie możemy jej podpisać. Zaleca się jednak rozpatrzenie takiej prośby.
• Kiedy dążymy do przedawnienia długu, nie możemy wpłacić na konto wierzyciela żadnej, nawet najmniejszej kwoty. W takiej sytuacji wracamy do punktu wyjścia i czas przedawnienia długu będzie liczony od początku.

Warto zwrócić uwagę, że szczegółowe zasady przerwania biegu przedawnienia roszczenia są opisane w art. 123 §1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93). Według niej każde mediacje z wierzycielem, uznanie roszczenia, czynność przed sądem lub innym organem powołanym, egzekwowanie roszczeń, działania przed sądem polubownym, które mają na celu dochodzić, ustalić, zaspokoić lub zabezpieczyć roszczenie, prowadzą do przerwania biegu przedawnienia.

Kiedy następuje przedawnienie długu? 

Nawet niewielkie, ale nieopłacone zobowiązania finansowe, mogą urosnąć do naprawdę dużych kwot. Często nie traktujemy poważnie nałożonej na nas grzywny czy mandatu, a to błąd. Pamiętajmy, że kłopoty tych najbardziej zadłużonych wiążą się nierozerwalnie z kumulacją kar za nieopłacone, zasądzone przez sąd grzywny. Kodeks cywilny przewiduje dwa podstawowe terminy, kiedy długi mogą się przedawnić. Jeżeli znalazłeś się w takiej sytuacji, zapewne zastanawiasz się, kiedy nastąpi przedawnienie długów, które posiadasz? Najważniejsze informacje o tym, kiedy dług się przedawnia, znajdziesz na poniższej infografice.

Przedawnienie długu – tabela

Przedawnienie długu ustawa

Czy istnieje jakaś ustawa dotycząca przedawnienia długów? W kodeksie cywilnym występuje zmiana na temat przedawnienia długów. Artykuł 118 Kodeksu Cywilnego z  nowelizację z 9 lipca 2018 roku (Dz.U. z 2018 r., poz. 1104), mówi nam, że przedawnienie długów wynosi obecnie 6 lat, natomiast dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej 3 lata. Dokument wszedł w życie już 1964 roku. W zależności od rodzaju zadłużenia czas, po jakim ulega ono przedawnieniu, jest różny.

Projekt nowelizacji Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego oraz Ustawy o prawach konsumenta, termin przedawnienia długu miał zostać skrócony z 10 na 6 lat. W kwestii zobowiązań z tytułu prowadzenia własnej działalności gospodarczej oraz w przypadku świadczeń okresowych (jest nim np. czynsz) żadnych zmian nie będzie – dług przedawni się po 3 latach. Projekt zakłada, że bieg przedawniania zakończy ostatni dzień roku kalendarzowego, w którym upływa termin zapłaty. Sądy z kolei mają zostać zobligowane do badań, czy roszczenie rzeczywiście jest przedawnione. Zmiany te miały na celu wyeliminowanie nieuczciwych działań, w których to firmy kupowały długi (także te przedawnione) i wykorzystując niewiedzę zadłużonego i strach, usiłowały ściągnąć pieniądze.

Jak sprawdzić czy dług się przedawnił?

W zależności od rodzaju roszczenia obowiązuje inny okres przedawnienia długu. Dlatego na początku powinniśmy upewnić się, jaki rodzaj zadłużenia posiadamy. Następnie musimy zweryfikować, jaki okres przedawnienia obowiązuje w jego przypadku. Spójrzmy na sytuację długów bankowych przedawnienie. W tym przypadku możemy borykać się z problemami ze spłatą kredytu, debetem na koncie. Kiedy przedawnia się dług w banku? Zadłużenie w instytucji bankowej ulega przedawnieniu po 3 latach od dnia wymagalności. Dlatego kolejnym krokiem, jaki musimy wykonać, jest sprawdzenie, kiedy minął termin płatności ostatniej raty. Jeżeli bank wypowiedział nam umowę, powinniśmy sprawdzić termin wskazany w wypowiedzeniu jako termin wymagalności spłaty pozostałego zadłużenia. Od tego dnia rozpoczyna się bieg przedawnienia długu. 

Co zrobić, gdy dług się przedawnił?

Jeżeli nasz dług się przedawnił, nie musimy spłacać wierzyciela. Warto również zwrócić uwagę, że nie musimy udowadniać przed sądem, że minął termin ważności roszczenia. Leży to w interesie wierzyciela. Takie zasady zostały wprowadzone 9 lipca 2018 roku. Jeśli nie ma dowodów ku temu, że dług nie został przedawniony, wówczas sąd uznaje przedawnienie z urzędu. Warto jednak pamiętać, że wierzyciel ma prawo się bronić i nierzadko okazuje się, że przed upływem okresu przedawnienia podjął działania mające na celu jego przerwanie.

Jak działa przedawnienie długu u komornika?

Jak sytuacja wygląda w momencie, gdy mamy do czynienia z komornikiem? Kiedy wierzyciel złoży wniosek o proces egzekucyjny, komornik zobowiązany jest natychmiastowo rozpocząć swoje działania. Komornicy nie sprawdzają, czy dany dług jest przedawniony. Interesuje ich jedynie, czy wniosek spełnia wszystkie formalne wymagania. Jednak weryfikacja terminu przedawnienia jest obowiązkiem sądu.

Po ilu latach przedawnia się dług u komornika? Dług u komornika, czyli taki, który został stwierdzony prawomocnym wyrokiem sądu lub nakazem zapłaty, mógł przedawnić się po 10 latach. Jeżeli w międzyczasie komornik znowu rozpocząłby postępowanie egzekucyjne, dług ponownie się wyzeruje, a proces rozpocznie się na nowo. Jednakże wejście nowych przepisów, skróciły ten czas z 10, aż do 6 lat. Taka sytuacja jest bardzo korzystna dla wszystkich zadłużonych osób.  Przedawnione długi w egzekucji komorniczej to rzadka sytuacja, ale należy podkreślić, że jest możliwa. Jednocześnie warto zaznaczyć, że komornicy znają obowiązujące zasady i będą starać się nie dopuścić do przedawnienia.

Przedawnienie długów u komornika a nowelizacja ustawy

Projekt nowelizacji ustawy, o którym wspomnieliśmy, zakładał także zmiany w zakresie egzekucji komorniczej z rachunku bankowego. Aktualnie wygląda to w ten sposób, że banki w razie opóźnienia, na przykład w spłacie kredytu, natychmiast przekazują zajętą kwotę komornikowi. Automatycznie dłużnik ma naprawdę niewielkie szanse, by uchronić się przed zajęciem bezzasadnym. W związku z tym Ministerstwo Sprawiedliwości zaproponowało, by zajęta suma trafiała na konto komornika nie wcześniej niż po upływie 7 dni. Byłby to pewnego rodzaju wentyl bezpieczeństwa dla dłużnika, który miałby czas, by ewentualnie wnieść wtedy powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego.

Jak napisać wniosek o przedawnienie długu do komornika? Czy to działa?

Od 9 lipca 2018 roku obowiązuje nowe prawo, które gwarantuje konsumentowi ochronę i bezpieczeństwo przed nieuzasadnionymi egzekucjami. Jeżeli  wierzyciel złoży pozew przeciwko konsumentowi, sąd z urzędu sprawdza, czy wszystko odbywa się zgodnie z prawem. Kiedy okaże się, że doszło do przedawnienia, wówczas wniosek wierzyciela zostanie odrzucony. Dlatego też aktualnie nie trzeba składać żadnego wniosku o przedawnienie długu do komornika, jak miało to miejsce w poprzednich latach. Jeśli egzekucja została wszczęta, a my jako dłużnik nie zgadzamy się, że doszło do przerwania biegu przedawnienia, mamy prawo złożyć powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w całości lub części. Dokument powinien zawierać załączniki dokumentujące nasze twierdzenia, na przykład potwierdzenie wpłat na rzecz komornika lub wierzyciela. Pozew powinien zawierać przede wszystkim:

• dane Sądu Rejonowego, powoda i pozwanego,
• wartość przedmiotu sporu,
• dane dotyczące wyroku Sądu Rejonowego, z którym się nie zgadzamy (miejsce, dzień, kwota, data wykonalności),
• prośbę o zawieszenie postępowania egzekucyjnego wraz z wszystkimi danymi identyfikacyjnymi sprawy,
• uzasadnienie wraz z informacjami: co zajął komornik, swoimi żądaniami, kwotą sporu, a także dowodami potwierdzającymi nasze twierdzenia,
• podpis,
• ewentualnie prośbę o obciążenie kosztami pozwanego i rozprawę bez naszej obecności.

Jeżeli jesteśmy wierzycielami i tytule wykonawczym została odnotowana informacja o przedawnieniu dochodzonego roszczenia, wówczas do obowiązków wierzyciela należy dołączenie dokumentów świadczących o przerwaniu biegu przedawnienia. Kiedy nie ma takiego dokumentu, egzekucja nie zostanie wszczęta, a wniosek odrzucony.

Kiedy dług się przedawnia? Przykłady 

Kiedy przedawnia się dług w 2022 roku? Po zmianach w ustawie sytuacja z przedawnieniem długów wygląda następująco. Najszybciej, bo już po roku, przedawnieniu ulega niezapłacony mandat. Po 2 latach dzieje się tak z zaległościami z tytułu opłat za rachunki telefoniczne czy debet na koncie. 3 lata ma wierzyciel na ściągnięcie długów wynikających z niezapłaconych kredytów, pożyczek, kart kredytowych czy podatków. Najpóźniej, bo po 5 latach, przedawniają się zobowiązania względem ZUS.

Kiedy następuje przedawnienie pożyczki?

Czasami pytanie o to, czy uregulować wezwanie do zapłaty mandatu lub wziętej pożyczki gotówkowej (np. chwilówki) urasta do rangi problemów egzystencjalnych. Zastanawiamy się wtedy, czy poniesiemy jakieś konsekwencje, jeżeli zignorujemy takie pismo albo kalkulujemy, co nam się bardziej opłaca: spłata należności czy udawanie, że temat nas nie dotyczy. Wątpliwości potęguje fakt, że wiele instytucji straszy swoich klientów sądem i wpisami do KRS.

Co robić w takiej sytuacji? Najprościej byłoby odpowiedzieć: nie kombinować i zapłacić. Problem w tym, że niektóre firmy windykacyjne próbują wymusić na nas spłatę zadłużenia, licząc na to, że nie zorientujemy się, że jest już ono przedawnione. Dlatego też apelujemy, by na bieżąco kontrolować podjęte względem nas kroki i, gdy zajdzie potrzeba, domagać się pisemnego dowodu na słuszność windykacji. Gdyby windykatorzy byli wyjątkowo natrętni, warto przemyśleć złożenie skargi u rzecznika praw konsumentów. Skieruje on do firmy windykacyjnej pismo z prośbą o wyjaśnienia.

Kiedy przedawnienie długu przedsiębiorców będzie możliwe?

Do tej pory wspominaliśmy głównie o przedawnionych długach wynikających z nieopłaconych mandatów i pożyczek. Sprawdźmy, jakie są widełki czasowe wśród innych kategorii finansowych. Okazuje się, że przepisy Kodeksu cywilnego nie dotyczą wyłącznie klientów indywidualnych – znajdziemy w nich również adnotacje dotyczące przedawnionych długów w modelu B2B. Przedsiębiorca, którego kontrahent nie opłacił faktury, ma 2 lata na podjęcie działań windykacyjnych, zanim minie termin ich ważności. Taki sam czas zakłada się w przypadku klientów indywidualnych, z zaległościami w opłacaniu usług telekomunikacyjnych oraz posiadającymi debet na koncie bankowym . Zegar rusza w dniu, kiedy ów debet miał zostać spłacony.

28 maja 2018 prezydent podpisał ustawę zmieniającą niektóre zapisy w Kodeksie Cywilnym dotyczące skrócenia terminów przedawnienia roszczeń. Według nowelizacji  termin przedawnienia roszczeń mija po 6 latach zamiast 10. Pozostaje regulacja dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – w tym przypadku przedawnienie zadłużeń następuje po 3 latach. Jest to ustawa zdecydowanie na niekorzyść dla firmy handlującej długami. Jeśli tego typu przedsiębiorstwa kupują całe pakiety roszczeń i domagają się spłaty, często zdarza się, że wiele roszeń jest już przedawnionych.

Kiedy dług się przedawnia? Jak to liczyć?

Obecnie przedawnienie długów liczy się od daty, według której wymagane jest roszczenie. Jeśli termin uregulowania należności mija np. 10 maja, termin przedawnienia wypada od 11 maja. Teraz dla przedawnień dłuższych niż dwa lata, zasada zmieni się. Przedawnienie roszczeń będzie datowane na ostatni dzień roku kalendarzowego (dla przedawnień dłuższych niż dwa lata). Przedawnienie długu 2018 tabela musiałaby wyglądać następująco:

Z prawnego punktu widzenia przedawnienie długów to wprawdzie nie jego anulowanie, ale efekt jest bardzo podobny – dłużnik nie musi spłacać zobowiązania (chyba, że bardzo chce). Wierzyciele nie mogą już wtedy nic zrobić, dlatego zaleca się, by dokładnie monitorowali terminy płatności swoich klientów. Ratunkiem dla nich często jest przerwanie biegu wydarzenia i podjęcie właściwych działań. Właściwych czyli takich, z których dłużnik z pewnością nie będzie zadowolony.

Przerwanie biegu przedawnienia

Nastąpiło wydanie nakazu zapłaty, ale po tym czasie nastąpiło nadanie klauzuli wykonalności, sprawa została skierowana do komornika sądowego. Dłużnik uznał swój dług lub nastąpiła ugoda, wtedy przerwany zostaje bieg przedawnienia, a czas na podjęcie wszelkich działań mających na celu odzyskanie długu, liczony jest od początku.