Czym jest i ile wynosi stawka POLONIA? 

Stawka referencyjna POLONIA – czym jest?

Stawka referencyjna POLONIA jest to średnia ważona operacji przeprowadzanych na pieniężnym rynku międzybankowym o terminie O/N (overnight, czyli na jeden dzień). Jej zadaniem jest odzwierciedlenie wszelkich wahań cen depozytów na rynku międzybankowym, a więc wahań kosztu pieniądza. Wskaźnik Polonia istnieje na rynku już od 2005 roku.

W przeciwieństwie do stawki WIBOR, Polonia obrazuje stan rynku podczas całego dnia obrotu. Ma to duże znaczenie zwłaszcza w przypadku depozytów o krótkim terminie O/N. Stawka Polonia jest więc średnią ważoną transakcji O/N wykonanych w danym dniu do godziny 16:00-16:30. Uczestnicy rynku przesyłają wszelkie zestawienia transakcji do Narodowego Banku Polskiego, który następnie około godziny 17:00 publikuje stawkę Polonia. WIBOR z kolei ustalany jest przez NBP codziennie o godzinie 11:00.

Stawka POLONIA a WIBOR

Stawka Polonia to pojęcie, które często pojawia się, kiedy mowa o likwidacji WIBOr-u. Obecnie już wiadomo, że jednym z najważniejszych filarów rządowego programu wspierającego osoby spłacające kredyty hipoteczne będzie likwidacja WIBOR-u i zastąpienie go innym wskaźnikiem. Rozważane były różne stawki, lecz ostatecznie podjęto decyzję, że od 1 stycznia 2023 WIBOR zostanie zastąpiony przez WIRD.

Jak jednak stawka POLONIA wpłynęłaby na raty kredytów hipotecznych? W przypadku kiedy WIBOR zostałby zastąpiony stawką POLONIA, wówczas najprawdopodobniej oprocentowanie kredytów by spadło, a więc zostałyby obniżone również raty. Na przykład w przypadku kredytu na 300 000 zł na 20 lat ze stałą marżą banku wynoszącą 2%, wysokość miesięcznej raty spadłaby w przypadku stawki POLONIA o około 120 zł.

Ile wynosi stawka POLONIA?

Stopa POLONIA obliczana jest każdego dnia przez NBP jako (średnia ważona poszczególnych transakcji) oprocentowanie niezabezpieczonych depozytów międzybankowych zawartych przez banki na O/N. Dane, które takie instytucje przekazują do NBP to:

• nazwa banku kontrahenta,
• stawka oprocentowania,
• kwota depozytu overnight wraz z informacją o tym, czy był on udzielony, czy przyjęty. 

Aktualną wysokość stawki POLONIA zawsze można sprawdzić na stronie Narodowego Banku Polskiego, gdzie publikowane są dane dotyczące tego parametru z ostatnich 6 dni, a także informacje historyczne. Na dzień 30.12.2022 stawka POLONIA wynosi 6,34%.

Czy wprowadzenie stawki POLONIA byłoby korzystne dla kredytobiorców?

Aktualnie, stawka POLONIA jest znacznie niższa niż WIBOR 3M czy 6M, na którym do końca roku 2022 opierają się banki. Kredytobiorca spłacający kredyt hipoteczny mógłby więc liczyć na obniżenie raty. Co więcej, dla dłużników zdecydowanie korzystna byłaby taka zmiana sposobu wyliczania oprocentowania zobowiązań.

Nowy sposób ma być bardziej zrozumiały nie tylko dla instytucji bankowych, ale i kredytobiorców. Wiadomo jednak, że od 2023 roku stosowany będzie wskaźnik WIRD, czyli istniejący od 2019 roku indeks transakcyjny opracowywany na podstawie transakcji depozytowych zawieranych między podmiotami przekazującymi dane a instytucjami finansowymi oraz dużymi przedsiębiorstwami. 

Stawka POLONIA a kryteria wskaźnika referencyjnego dla kredytów hipotecznych w Polsce

Zamiana WIBOR(R)-u na stawkę referencyjną POLONIA byłaby możliwa tylko wtedy, kiedy parametr ten spełniłby definicję wskaźnika referencyjnego określonego w przepisach BMR. Występują w nich dwa pojęcia: indeksu i wskaźnika referencyjnego. Stawka POLONIA spełnia wyłącznie definicję indeksu.

Komisja Nadzoru Finansowego podczas prezentacji w czerwcu 2019 roku podała, że stawka referencyjna POLONIA nie spełnia legalnych wymagań stawianych przez BMR. Dlatego, jeśli z mocy prawa lub na mocy decyzji banków stawka POLONIA NBP zacznie być wykorzystywana w kredytach hipotecznych jako element stopy procentowej, to tylko wtedy, kiedy zostanie spełniona definicja legalnego wskaźnika referencyjnego. Tylko w takiej sytuacji POLONIA mogłaby formalnie zastąpić WIBOR(R). Obecnie już wiadomo, że go nie zastąpi.