Czym jest wyłudzenie pieniędzy i od jakiej kwoty jest karalne?

Szymon Machniewski avatar Szymon Machniewski  • 
Zaktualizowano:
 • 
Przeczytasz w ciągu 5 minut

Wyłudzenie to przestępstwo, na które narażone są zarówno osoby młode, jak i dorośli, a szczególnie często jego celem są seniorzy. Oszuści znajdują coraz to nowe sposoby na wykorzystanie niewiedzy i często też naiwności swoich ofiar. Na czym dokładnie polega takie przestępstwo i jaką karą jest zagrożone? Czy suma wyłudzenia ma wpływ na wysokość tej kary?

Czym jest wyłudzenie pieniędzy i od jakiej kwoty jest karalne

Wyłudzenie – na czym polega to przestępstwo?

Jak wynika z kodeksu karnego, oszustwo – zwane powszechnie wyłudzeniem – to doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, jej lub cudzym, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. 

Bardzo często spotykanym rodzajem wyłudzenia jest phishing. Jeśli od dawna korzystasz z poczty elektronicznej, prawie na pewno zdarzyło Ci się otrzymać e-mail od przestępców. Teoretycznie pochodzi od banku, firmy kurierskiej czy serwisu aukcyjnego, ale w rzeczywistości zawiera odnośniki do podstawionych stron, które wyglądają niemal identycznie jak witryny tych firm. Celem istnienia tych stron jest wyłudzenie danych osobowych, loginów i haseł. Częstą konsekwencją jest też wzięcie pożyczki na cudze dane. Z Raportu InfoDOK Związku Banków Polskich wynika, że w III kwartale 2022 roku doszło do 2,1 tys. prób wyłudzeń kredytów na łączną kwotę blisko 48 mln zł. 

Oszuści stosują przeróżne metody, a ich celem są często seniorzy. Być może zdarzyło Ci się usłyszeć o wyłudzeniu na wnuczka, kuriera czy policjanta. Warto zachować ostrożność i kilka razy zastanowić się, zanim przekażesz komuś przypadkowemu swoje dane, pieniądze albo otworzysz fałszywą stroną WWW. Oszuści często stosują chwyty, które mają Cię skłonić do natychmiastowego działania, np. informują mailowo o niezapłaconej fakturze. Zastanów się, czy to możliwe i jeżeli obawiasz się, że wezwanie jest nieprawdziwe, zadzwoń do firmy.

Według Komendy Głównej Policji tylko w pierwszym półroczu 2021 roku metodami na wnuczka i policjanta oszczędności straciło blisko 1200 seniorów, na łączną kwotę ok. 63 milionów złotych. Nie lepiej sytuacja wygląda w sieci. Z badania przeprowadzonego przez TopVPN wynika, że blisko ¼ ankietowanych straciło kiedykolwiek pieniądze w wyniku oszustwa w sieci. 

Wyłudzenie pieniędzy – od jakiej kwoty?

Najczęstszym przypadkiem zdarzenia klasyfikowanego jako wyłudzenie jest brak zapłaty za towar lub usługę. Czy próba wyłudzenia jest w takim przypadku karalna? Okazuje się, że nie zawsze to zdarzenie jest przestępstwem. Żeby zostało tak ocenione, trzeba udowodnić, że sprawca – od razu przy zawieraniu umowy – nie miał zamiaru zapłacić. Kiedy można to stwierdzić?

Wystarczy,  że nabywca w momencie zawierania umowy nie posiadał środków na zapłatę. Nie ma przy tym znaczenia, czy próba wyłudzenia dotyczyła czegoś bardzo cennego, czy o niewielkiej wartości. Identycznie wygląda to w przypadku wyłudzenia pieniędzy. Kwota nie ma znaczenia. 

Jeśli chodzi o pieniądze, częstymi celami przestępców są banki i firmy pożyczkowe. Jeśli bierzesz pożyczkę nie mając możliwości jej spłaty, może to zostać uznane za wyłudzenie. W wielu przypadkach są to próby wyłudzenia na dowód osobisty. Uważaj zatem na swój dokument! Zawiera on ważne dane takie jak: imię, nazwisko i numer PESEL, które ułatwią popełnienie przestępstwa. Oczywiście, firmy pożyczkowe stosują dodatkową weryfikację, dlatego wzięcie zobowiązania na podstawie wyłącznie dowodu osobistego nie jest proste. 

Co grozi za wyłudzenie pieniędzy?

Jak wynika z Kodeksu karnego (art. 286 § 1 KK) sprawcy wyłudzenia grozi od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności.  Możliwe rozwiązania w tym przypadku to:

  • orzeczenie grzywny albo kary ograniczenia wolności zamiast kary pozbawienia wolności, 
  • kara mieszana – ograniczenia wolności i pozbawienia wolności,
  • nadzwyczajne złagodzenie kary,
  • warunkowe zawieszenie wykonania kary.

W przypadku spraw mniejszej wagi, zgodnie z art. 286 § 3 KK, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Sąd może tak ocenić w razie występowania czynników łagodzących. 

W przypadku gdy mienie przekracza wartość 200 tys. zł, możliwa jest kara pozbawienia wolności na okres od roku do 10 lat. Zarówno w przypadku przestępstwa z art. 286 § 1 KK, jak i art. 286 § 3 KK, jeśli sprawca naprawił szkodę, sąd może nawet odstąpić od wymierzenia kary. 

Warto przy tym wspomnieć o art. 297. KK, z którego wynika, że kto przedkłada, wnioskując o pożyczkę lub kredyt, podrobiony lub przerobiony dokument albo oświadczenie, ten podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. 

Kiedy bank zgłasza wyłudzenie kredytu?

Banki skrupulatnie kontrolują wnioski klientów o kredyty, sprawdzając m.in. prawdziwość dokumentów, które potwierdzają zatrudnienie i osiągane dochody. Weryfikacja dotyczy również innych dokumentów. Jeśli okaże się, że są nieprawdziwe, to instytucja automatycznie zgłasza podejrzenie popełnienia przestępstwa.

Gdzie natomiast zgłosić próbę wyłudzenia pieniędzy, jeśli przydarzy Ci się takie zdarzenie? W najbliższej jednostce policji, prokuraturze lub online na stronie – gov.pl/web/gov/zglos-przestepstwo/.

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie bedzie opublikowany. *wymagane pola są zaznaczone

Podobne artykuły