Na czym polega upadłość konsumencka? Kiedy warto z niej skorzystać? [Wzór wniosku]

Upadłość konsumencka – co to jest i jak ją przeprowadzić?

Jeżeli nie możemy uporać się ze swoimi długami, często decydujemy się na zaciągnięcie pożyczki lub kredytu na spłatę zobowiązań. Niestety, czasem jest już na to za późno. W takiej sytuacji rozwiązaniem może być upadłość konsumencka.

Osoby borykające się z poważnymi problemami finansowymi mogą raz na 10 lat ogłosić swoją upadłość. Jest to postępowanie sądowe wobec osób fizycznych, które nie są w stanie pokryć aktywnych zobowiązań, są po prostu niewypłacalni. Dzieje się tak między innymi wtedy, kiedy nasze wynagrodzenie nie pokrywa aktywnego zadłużenia.

Działanie to nie zwalnia z uregulowania wszystkich zobowiązań wobec wierzycieli. Otrzymujemy jednak szansę na to, by swoje zadłużenie rozłożyć na raty. Powinniśmy również pamiętać, że kiedy złożymy wniosek o upadłość konsumencką, postępowanie będzie obejmować wyłącznie te długi, które powstały przed jej ogłoszeniem.

Upadłość mogą ogłosić osoby mające problem ze spłatą zadłużenia od co najmniej 3 miesięcy. Roszczenia zostaną zaspokojone z majątku dłużnika (w tym często również nieruchomości) i zasądzonych przez sąd rat. Po okresie od 12 do 36 miesięcy spłaty rat, a w wyjątkowych przypadkach do 7, lat długi są jednak umarzane. Osoba ogłaszająca upadłość staje się wtedy wolna od długu niezależnie od tego jaka kwota pozostała do spłaty.

Upadłość konsumencka – ustawa

Skoro już wiemy, na czym polega upadłość konsumencka, warto zwrócić uwagę na dotyczące jej regulacje prawne. Wszystkie warunki dotyczące tej skomplikowanej procedury reguluje tak zwana ustawa o upadłości konsumenckiej. Pod tym stwierdzeniem kryje się akt prawny z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe (Dz.U. 2003 nr 60 poz. 535). Zasady regulujące ogłoszenie upadłości konsumenckiej są poddawane systematycznym nowelizacjom już od 2014 roku. Dlatego osoby zainteresowane tym tematem często zadają sobie pytanie, kiedy nowa ustawa o upadłości konsumenckiej. Okazuje się, że ostatnie większe zmiany zostały wprowadzone 24 marca 2020 roku. Natomiast w bieżącym 2022 roku ustawa nie będzie się wiele różniła niż w 2020 roku. Jak ogłosić upadłość konsumencką według nowych przepisów?

Nowa upadłość konsumencka przepisy

Nowelizacja ustawy o upadłości konsumenckiej wprowadziła zmiany korzystne szczególnie dla osób prowadzących własną działalność gospodarczą. Do tej pory byli oni traktowani jako przedsiębiorcy, a tym samym nie mieli szans wnioskować o upadłość osoby fizycznej, czyli konsumencką. Aktualne przepisy traktują osoby prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze jako konsumentów. Dlatego też mogą oni bez przeszkód składać odpowiedni wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

Należy również zwrócić uwagę, że nowe przepisy dopuszczają również możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej przez osoby, które umyślnie lub z powodu rażącego niedbalstwa doprowadziły do swojej niewypłacalności. Jednocześnie podkreśla się, że na kolejnych etapach postępowania będą one traktowane inaczej. Różnice dotyczą między innymi czasu, jaki dłużnik otrzyma na uregulowanie swoich zadłużeń.

Osoby, które celowo doprowadziły do niewypłacalności, mogą rozłożyć spłatę zadłużenia na maksymalnie 3 lata. W innym przypadku czas ten wydłuży się od 3 lat nawet do 7!

Od 1 lipca 2021 roku ustawodawca ogłosił przeniesienie postępowań upadłościowych do systemu teleinformatycznego. Został bowiem uruchomiony długo oczekiwany Krajowy Rejestr Zadłużonych.

Postępowanie upadłościowe – etapy

Zanim rozpocznie się postępowanie upadłościowe, należy złożyć w odpowiednim sądzie wniosek o upadłość konsumencką. Następnie zostanie on zweryfikowany. Dopiero po akceptacji wniosku oraz powołaniu Sędziego-Komisarza i Syndyka zaczyna się właściwy proces.

1. Pierwszy etap polega na ustaleniu składników i wartości masy upadłości.

2. Następnie zostanie sporządzona lista wierzytelności.  W tym czasie może zanegować obecność jednej z pozycji na liście lub zgłosić konieczność wprowadzenia dodatkowych.

3. Trzeci etap polega na spisaniu majątku upadłego i jego spieniężenie. W tym czasie sprzedawany jest majątek upadłego, w tym jego mieszkanie lub dom. Wtedy, z uzyskanej kwoty, osoba niewypłacalna otrzymuje środki pieniężne w wysokości czynszu wynajmu lokalu mieszkalnego na okres roku. Bierze się wówczas pod uwagę potrzeby mieszkaniowe upadłego z uwzględnieniem liczby jego współmieszkańców. 

4. Następnie Syndyk ma za zadanie sporządzić plan podziału. Kwota pozostała po przekazaniu upadłemu kwoty potrzebnej na utrzymanie jest dzielona przez wszystkie osoby, które muszą zostać spłacone. 

5. Jeżeli sprzedaż majątku zostanie zakończona, Syndyk przygotowuje ostateczny plan podziału. 

6. Najważniejsze jest jednak to, że dłużnik ma od 3 do 7 lat na to, by zaspokoić roszczenia wierzycieli. Musi przy tym działać zgodnie z wcześniej ustalonym harmonogramem. Każdego roku ma obowiązek złożenia odpowiedniego sprawozdania ze swoich poczynań.

7. Dopiero po zrealizowaniu planów podziału można ogłosić zakończenie postępowania upadłościowego. Jeżeli dłużnik nie ma majątku, proces kończy się zazwyczaj umorzeniem postępowania.

Upadłość konsumencka ile trwa?

Nie ma rygorystycznych zasad dotyczących tego, ile trwa lub może trwać całe postępowanie upadłościowe. Jednocześnie profesjonalni prawnicy informują, że sąd wydaje postanowienie zazwyczaj w ciągu 4 miesięcy od złożenia wniosku przez dłużnika. Jednocześnie istnieje zalecenie, aby sąd wydał postanowienie w ciągu dwóch miesięcy. W rzeczywistości jednak bywa różnie.

Ile kosztuje upadłość konsumencka?

Każdy dłużnik musi zdawać sobie sprawę z tego, że upadłość konsumencka nie jest darmowa. Pierwszą opłatą, którą przyjdzie nam pokryć, jest opłata za wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Wynosi ona standardowo 30 zł. Jednocześnie warto pamiętać, że istnieje możliwość zwolnienia przez sąd z opłaty sądowej, ale wyłącznie w przypadku osób bez majątku i dochodów. W innym przypadku opłata musi być uregulowana. Należy jednak podkreślić, że to nie jedyne koszty upadłości konsumenckiej. Oprócz tego musimy również pamiętać o wynagrodzeniu syndyka. Jego maksymalna wartość nie może przekraczać dwukrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale poprzedniego roku. Należy podkreślić, że koszty postępowania upadłościowego osoby fizycznej zależą przede wszystkim od czasu trwania postępowania upadłościowego, działań należących do syndyka czy też jego stawki. 

Następnie należy wziąć pod uwagę opłatę profesjonalisty, czyli prawnika, który pomoże nam przejść przez cały proces. W zależności od cennika opłata może wynosić od 1 500 nawet do 3 000 zł.

Kiedy można ogłosić upadłość konsumencką? Warunki

Warto jeszcze raz podsumować, kto może ogłosić upadłość konsumencką.

• Taką możliwość otrzymują przede wszystkim konsumenci, którzy stali się niewypłacalni. Oznacza to, że ich wynagrodzenie nie pokrywa zadłużenia.
• Dotyczy to zarówno kredytów, jak i pożyczek lub innych zobowiązań. W efekcie może dojść do umorzenia całego długu lub jego części. W drugim przypadku pozostałą kwotę należy spłacić według specjalnie przygotowanego harmonogramu.
• Wśród osób, które mogą wnioskować o upadłość konsumencką, znajdują się zarówno osoby fizyczne, jak i prowadzący jednoosobowe działalności gospodarcze. Wykluczeniu nie podlegają również osoby, które celowo doprowadziły do niewypłacalności lub jest ona wynikiem ich niedbalstwa.

Kto zgłasza wniosek o upadłość konsumencką?

Podkreślmy, że jedynie sam dłużnik może ubiegać się o to, by uznano jego upadłość konsumencką. Zatem tylko osoba borykająca się z długami ma prawo do wszczęcia postępowania. Są jednak przypadki, w których to wierzyciele mogą upomnieć się o to, by ich dłużnik uznany został za osobę niewypłacalną. Przede wszystkim może stać się tak w przypadku tego, kto niegdyś był przedsiębiorcą. Osoba ta nie musiała być zarejestrowana, ale wygenerowała realne długi. Zaległości, które ma wobec kontrahentów z tego okresu, musi uregulować. Powinna złożyć wniosek do odpowiedniego dla siebie sądu gospodarczego. Może przy tym uchylić się od opłat skarbowych związanych ze wszczęciem postępowania.

Jeżeli dłużnik złoży odpowiedni wniosek, ma za sobą pierwszy krok, który dzieli go od ogłoszenia upadłości konsumenckiej.

Upadłość konsumencka a brak majątku

Bardzo często konsumenci zadają sobie pytanie, czy upadłość konsumencka jest możliwa w przypadku braku majątku. Odpowiedź brzmi tak. Jeżeli sąd udowodni, że nie posiadamy żadnego majątku i jednocześnie jesteśmy trwale niezdolni do wywiązania się z zobowiązań, wówczas istnieje szansa nawet na całkowite umorzenie długu. Dotyczy to między innymi sytuacji, kiedy wskutek wypadku lub choroby pojawiła się trwała niezdolność do pracy. Jednocześnie należy pamiętać, że upadłość konsumencka bez majątku może wiązać się jedynie z zawieszeniem obowiązku uregulowania zadłużenia. Dzieje się tak, kiedy niezdolność do spłaty ma charakter tymczasowy. W takiej sytuacji dłużnik będzie zobowiązany do corocznego raportowania swojej sytuacji finansowej.

Jeżeli w ciągu 5 lat wierzyciel lub konsument złoży wniosek o ustalenie planu spłaty, wówczas zawieszenie zostanie odwołane. Sąd ustali plan spłaty, a dłużnik będzie zobowiązany do uregulowania zobowiązań. Warto również zaznaczyć, że przez pięć lat dłużnik nie ma prawa dokonywać czynności prawnych, których przedmiotem jest jego majątek, a działania mogłyby pogorszyć jego sytuację majątkową. 

Warto zwrócić uwagę, że w przypadku braku majątku zakończenie postępowania upadłościowego następuje przez zatwierdzenie listy wierzytelności, a nie wykonanie planu podziału masy upadłościowej. 

Upadłość konsumencka a alimenty

Warto zwrócić uwagę, że nie każdy dłużnik ma szansę na umorzenie długów. W ustawie o upadłości konsumenckiej znajdziemy listę wierzytelności, które nie podlegają umorzeniu. Wśród nich wymienia się również alimenty. Nawet jeśli sąd wykaże trwałą niezdolność do spłaty, świadczenia alimentacyjne nie zostaną umorzone. Co więcej, w ustawie znajdziemy kolejność zaspokajania wierzytelności. W pierwszej kategorii znalazły się właśnie alimenty. Należy również podkreślić, że ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie zwalnia z płacenia alimentów! Dłużnik nadal ma obowiązek regulować to zobowiązanie. Warto zwrócić uwagę na kilka dodatkowych obostrzeń zawartych w art. 343. pkt 2.:

• do dnia sporządzenia ostatecznego planu podziału syndyk zaspokaja świadczenia alimentacyjne w terminach ich płatności,
• każdy uprawniony otrzyma kwotę nie wyższą niż minimalne wynagrodzenie za pracę,
• pozostała część nie podlega zaspokojeniu z masy upadłości. 

Upadłość konsumencka konsekwencje

• Jedną z podstawowych konsekwencji postępowania upadłościowego jest likwidacja majątku. Oznacza to, że nieruchomości oraz inne wartościowe rzeczy materialne zostaną zlicytowane, a środki uzyskane w ten sposób zostaną przekazane na zaspokojenie roszczeń wierzycieli. Ponadto sąd sprawdzi, czy przed złożeniem wniosku o upadłość konsumencką nie zostało przeprowadzone przeniesienie części majątku na osoby trzecie. 
• Skutki upadłości konsumenckiej to również upublicznienie informacji o sytuacji majątkowej dłużnika. Pojawią się one w Monitorze Sądowym i Gospodarczy oraz Centralnym Rejestrze Restrukturyzacji i Upadłości.
• Osoby, wobec których toczy się postępowanie upadłościowe lub upadłość została już ogłoszona, nie mają szans na pozytywną decyzję kredytową w bankach. Dzieje się tak dopóki zobowiązania względem wierzycieli nie zostaną uregulowane. 

Nie ulega wątpliwości, że skutki ogłoszenia upadłości konsumenckiej są poważne. Dlatego warto przeanalizować wszystkie za i przeciw. Pamiętajmy również, że nie wszystkie długi podlegają umorzeniu. Część z nich będziemy musieli pokryć mimo trudnej sytuacji finansowej oraz upadłości.

Kto nie może ogłosić upadłości konsumenckiej?

Na pomoc sądu nie może liczyć również ten, kto w ciągu ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku o upadłość wszczął względem siebie postępowanie upadłościowe. Ponadto nie można uzyskać pomocy, gdy we wcześniejszym procesie upadłościowym nie zaspokajało się wszystkich potrzeb tych, którzy czekali na pieniądze. Nie ma szans na pomoc również ten, kogo postępowanie zostało umorzone z uwagi na rażące nieprawidłowości w jego przebiegu. Z podpory nie skorzysta również ten, kto postępował w trakcie upadłości konsumenckiej tak, że którykolwiek z wierzycieli został wówczas pokrzywdzony.

Co zawiera wniosek o upadłość konsumencką wzór?

Kiedy w grę wchodzi upadłość konsumencka, wniosek powinien zawierać kilka podstawowych informacji:

• imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, numer PESEL i NIP wnioskującego dłużnika,
• dane współmałżonka lub oświadczenie o nie pozostawaniu w związku małżeńskim,
• oświadczenie o wspólności małżeńskiej, przedłożenie niezbędnych umów majątkowych małżeńskich, jeżeli takowe były sporządzane,
• dane Urzędów Skarbowych, którym podlegał dłużnik przez ostatnie 5 lat,
• informacja o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ciągu 10 lat przed złożeniem wniosku kończące się pokrzywdzeniem wierzycieli,
• dane o prowadzeniu w ciągu ostatnich 10 lat działalności gospodarczych i ewentualnego postępowania upadłościowego,
• informacja o postępowaniach upadłościowych względem konsumenta w ciągu ostatnich 10 lat
• informacje, czy wnioskodawca pozostawał wspólnikiem spółki prawa handlowego w ciągu ostatniego roku i w jakim stopniu odpowiadał za jej zobowiązania,
• na koniec najważniejsze, czyli wniosek o upadłość konsumencką uzasadnienie. Należy w nim wskazać okoliczności, które przyczyniły się do powstania niewypłacalności, właściwe dokumenty potwierdzające sytuację wnioskodawcy.

Wniosek o upadłość konsumencką – wzór do pobrania

Przedstawiamy gotowy wzór wniosku o upadłość konsumencką do sądu – wystarczy go wypełnić i oddać w najbliższym sądzie rejonowym.

Pobierz
w formacie pdf

Pobierz
w formacie docx

Wzór pochodzi z rozporządzenia ministra