Pogorszenie się kondycji zdrowotnej i choroba może wymagać poświęcenia czasu, wysiłku oraz uwagi. Z tego powodu osoba udzielająca takiej pomocy nie jest w stanie pracować i osiągać dochody. Aby zwiększyć poczucie bezpieczeństwa dla opiekunów chorych członków rodziny, państwowe instytucje wypłacają ubezpieczonym specjalny zasiłek opiekuńczy. Kto i na jakich zasadach może skorzystać z tej formy wsparcia?
Zasiłek opiekuńczy na dziecko – kto może być jego beneficjentem?
Zasiłek opiekuńczy można pobierać w sytuacji, gdy dana osoba musi zająć się chorym członkiem rodziny lub dzieckiem, a jednocześnie jest ubezpieczona w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Koniecznym warunkiem do przyznania tego świadczenia jest sposób sprawowania tej opieki. Osoba ubezpieczona musi ją wykonywać osobiście, a nie za pośrednictwem innych osób.
Jeśli opiekun w trakcie opieki nad chorym nie może wykonywać pracy, to ZUS rekompensuje mu ten okres w postaci częściowego ekwiwalentu wynagrodzenia. Warto pamiętać, że zasiłek opiekuńczy na rodzica nie może być wypłacony w przypadku, gdy gospodarstwie domowym ubezpieczonego zamieszkują inne osoby, które mogłyby zająć się dzieckiem lub chorym. Wyjątkiem od tej zasady jest opieka nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat.
Pełne zasady przyznawania tego zasiłku reguluje ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa z 25 czerwca 1999 roku. Zgodnie z nią zasiłek przysługuje osobom, które opiekują się:
- zdrowym małoletnim w wieku do 8 lat, jeśli nie może zająć się nim żadna instytucja opiekuńczo – wychowawcza lub drugi rodzic (choroba współmałżonka, zamknięcie żłobka itp.),
- dzieckiem chorym w wieku do lat 14,
- innym członkiem rodziny, który zachorował. W tym wypadku prawo określa członków rodziny w obrębie najbliższych krewnych – tj. rodziców, małżonków, dziadków, teściów, rodzeństwa i dzieci w wieku do lat 14. Wymienione osoby muszą zamieszkiwać to samo gospodarstwo domowe,
- dzieckiem niepełnosprawnym w wieku do lat 18, które jest niesamodzielne, wymaga stałej lub długotrwałej opieki.
Zasiłek opiekuńczy na dziecko można także otrzymać w przypadku porodu lub choroby osoby ubezpieczonej, jeśli ten stan przeszkadza w sprawowaniu należytej opieki.
Kto wypłaca zasiłek opiekuńczy – ZUS czy pracodawca?
Ubezpieczony może otrzymać wypłatę zasiłku w ZUS-ie, jeśli jego wniosek zostanie pozytywnie rozpatrzony i zaakceptowany. W tym celu można udać się osobiście, wysłać list z wypełnionym wnioskiem Z 15a ZUS lub złożyć ten dokument drogą elektroniczną za pośrednictwem profilu PUE ZUS.
Wypłata zasiłku jest realizowana przez instytucję ubezpieczeniową nie później niż w ciągu 30 dni od czasu złożenia wszystkich dokumentów potwierdzających uprawnienia do tego świadczenia. Roszczenie do wypłaty zasiłku opiekuńczego przedawnia się po 6 miesiącach od ostatniego dni okresu, w którym to świadczenie przysługuje. Oznacza to, że jeśli dana osoba ma uprawnienia do zasiłku opiekuńczego i nie wystąpi o jego wypłatę – nawet z przyczyn niezależnych – to po pół roku zasiłek przepada.
Specjalny zasiłek opiekuńczy może być wypłacany bezpośrednio przez ZUS, ale istnieje także możliwość przekazywania środków poprzez płatnika składek. Najczęściej jest pracodawca uposażonego. Czas otrzymywania zasiłku określa się jako całkowity okres, w którym pracownik jest w pełni niezdolny do pracy. Dotyczy to także dni wolnych od wykonywania obowiązków pracowniczych.
Jaka może być maksymalna wysokość zasiłku opiekuńczego?
Zasiłek opiekuńczy na rodzica lub na dziecko wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Jest ona naliczana jako średnia przeciętnego, miesięcznego wynagrodzenia, jakie było wypłacane ubezpieczonemu w ostatnich 12 miesiącach kalendarzowych. Jest to okres poprzedzający miesiąc, w trakcie którego powstała niezdolność do wykonywania pracy. Zasiłek jest przyznawany za każdy dzień, w którym uposażony jest niezdolny do pracy.
Jakie są inne świadczenia, które można pobierać w razie wystąpienia nieprzewidzianych okoliczności?
Warto wiedzieć, że zasiłek opiekuńczy na dziecko to nie jedyna forma wsparcia finansowego, z której można skorzystać. W okresie całego życia występują bardzo różne wydarzenia, w trakcie których potrzebna jest pomoc. Właśnie z tego powodu państwowe instytucje ubezpieczeniowe biorą na siebie ciężar wypłaty określonych świadczeń, dzięki którym obywatel może czuć się bezpiecznie. Należą do nich:
- zasiłek pielęgnacyjny – przyznaje się go, aby pokryć częściowo wydatki związane z opieką nad osobą niezdolną do samodzielnego funkcjonowania,
- zasiłek pogrzebowy – wsparcie finansowe dla osób, które straciły bliską osobę i muszą ponieść koszty pogrzebu oraz pochówku,
- zasiłek dla bezrobotnych – świadczenie przysługujące osobom, które straciły pracę.
Powyższe świadczenia przysługują osobom, które były zarejestrowane w ZUS-ie lub w KRUS-ie i opłacały systematycznie składki na ubezpieczenia społeczne. Ponadto muszą udowodnić uprawnienia do zasiłku, przedstawiając komplet dokumentów i wniosek o przyznanie świadczenia.
