JPK, czyli Jednolity Plik Kontrolny, został wprowadzony Ustawą z 10 września 2015 r. o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa. Miało to na celu usprawnienie działania organów podatkowych, umożliwienie prowadzenia szybkich czynności sprawdzających i kontrolnych. Co dokładnie zawiera Jednolity Plik Kontrolny? Kto musi go wysyłać i jak może to zrobić?
JPK – co to jest?
JPK to zbiór danych pobranych z systemu informatycznego, z którego przedsiębiorstwo korzysta jako wsparcie przy rozliczaniu podatków. Obejmują operacje gospodarcze, które dotyczą określonego okresu. Dane te w wersji elektronicznej musisz przesłać do odpowiedniego urzędu. Na tej podstawie można bez kontroli bezpośrednio w firmie sprawdzić, czy przedsiębiorca wywiązuje się ze swoich obowiązków podatkowych. Ministerstwo Finansów dokładnie określiło strukturę pliku JPK i zakres danych, które muszą się w nim znajdować.
Rozwiązania podobne do JPK są wykorzystywane w innych krajach. Jako pierwsza wprowadziła je w 2008 roku Portugalia. Obecnie ze zbliżonego systemu korzystają również m.in. Czechy, Belgia, Holandia, Austria, Niemcy, Szwecja czy Dania.
Zalety wprowadzenia JPK
Jak każde rozwiązanie urzędowo-prawne, JPK wpływa na prowadzenie działalności gospodarczej. Kwestię wprowadzenia JPK skontrolowała Najwyższa Izba Kontroli. Oceniono, że korzyści z tego wdrożenia są odczuwalne dla organów podatkowych i samych podatników. Zaliczono do poniższe zalety:
- urzędnicy mogą szybciej przeprowadzać analizy;
- lepsze są wyniki działania Krajowej Administracji Skarbowej (KAS);
- nie ma konieczności korzystania z papierowych druków;
- łatwiej można wykryć próby oszustwa i błędy popełnione przez podatników;
- przeprowadzanie kontroli podatkowej jest szybsze, łatwiejsze i mniej kosztowne.
NIK ustaliła, że zwiększyła się skuteczność kontroli. W 2015 roku 72,7% z nich przynosiło efekty finansowe. W 2018 roku było to już 78,1%. Ponadto NIK przeprowadziła badanie wśród przedsiębiorców. Okazało się, że zdecydowana większość z nich oceniła, że wprowadzenie JPK nie spowodowało, że wzrosły koszty rozliczeń podatkowych.
Kto musi generować i przesyłać plik JPK_VAT
Comiesięczne przekazywanie JPK_VAT obowiązuje w Polsce od 1 lipca 2016 roku. Na początku dotyczyło to dużych przedsiębiorców i ewidencji zakupu i sprzedaży VAT. Od 1 stycznia 2017 roku musieli to robić również mali i średni przedsiębiorcy, a od 1 stycznia 2018 roku – także mikrofirmy. Do poszczególnych grup należą:
- Mikrofirma – do 10 pracowników; roczny obrót i całkowity bilans roczny wynosi nie więcej niż 2 mln euro.
- Małe przedsiębiorstwo – do 50 pracowników; roczny obrót i całkowity bilans roczny wynosi nie więcej niż 10 mln euro.
- Średnie przedsiębiorstwo – do 250 pracowników; roczny obrót poniżej 50 mln euro, a roczna suma bilansowa poniżej 43 mln euro.
- Duże przedsiębiorstwo – powyżej 250 pracowników; roczny obrót równy lub większy 50 mln euro, a roczna suma bilansowa większa niż 43 mln euro.
Pliku JPK_VAT nie musi składać podatnik, który wykonuje wyłącznie czynności zwolnione z podatku VAT.
Co zawiera plik JPK? Jak wygląda JPK?
Plik JPK_VAT musisz wysyłać elektronicznie. Natomiast plik JPK składa się z sześciu struktur. Te dane musisz dostarczyć do urzędu skarbowego na jego wezwanie na nośnikach danych, takich jak np. dyski zewnętrzne. Na pozostałe struktury pliku JPK składają się:
- JPK_WB – wyciąg bankowy,
- JPK_FA – ewidencja faktur sprzedażowych,
- JPK_KR – dane na podstawie ksiąg rachunkowych,
- JPK_MAG – dane dotyczące magazynu firmy,
- JPK_EWP – informacje z ewidencji przychodów,
- JPK_PKPIR – dane na podstawie księgi przychodów i rozchodów.
Od 1 lipca 2016 roku pliki JPK na żądanie organów podatkowych muszą wysyłać duzi przedsiębiorcy, a od 1 stycznia 2018 roku – średni, mali i mikro.
Kiedy wysłać plik JPK?
Plik JPK należy wygenerować i wysłać do 25. dnia miesiąca za miesiąc poprzedni. Jeśli termin przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, to termin przekazania wydłuża się do kolejnego dnia roboczego. Do wygenerowania pliku potrzebujesz programu komputerowego. Wszystkie rozwijane aplikacje finansowo-księgowe dają możliwość utworzenia tego pliku i przeważnie jego wysyłki.
Możesz skorzystać m.in. z darmowego programu e-mikrofirma, który umożliwia tworzenie ewidencji VAT, a także generowanie plików JPK_VAT i JPK_FA.
W przypadku pozostałych plików JPK możesz je wysłać pocztą tradycyjną na nośnikach danych. Masz obowiązek zrobić to jednak tylko na żądanie.
Co grozi za niezłożenie Jednolitego Pliku Kontrolnego?
Jeśli złożysz błędną ewidencję, to grozi Ci kara w wysokości 500 zł. W przypadku gdy w ciągu 14 dni od wykrycia błędu wyślesz korektę, to wtedy unikniesz sankcji. Konsekwencje mogą być jednak poważniejsze. Odpowiedzialność poniesiesz za:
- przekazanie nierzetelnej lub wadliwej ewidencji,
- niezłożenie deklaracji VAT,
- przesłanie deklaracji niezgodnie ze wzorem JPK_VAT.
Karę wymierza sąd lub uprawniony urzędnik skarbowy w postępowaniu mandatowym. Sąd może nałożyć ją w wysokości od 1/10 do dwudziestokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, które obowiązuje w danym roku. W przypadku mandatu nie może on wynieść więcej niż dwukrotność najniższej pensji. Jeśli ukarany mandatem go nie przyjmie, to sprawa trafia do sądu.
Poważne mogą być również konsekwencje nieprzesłania ewidencji właściwemu organowi podatkowemu albo przekazania ewidencji niezgodnej ze stanem rzeczywistym. Kara może wynieść od 10 do 240 stawek dziennych, przy czym stawki te ustala indywidualnie sąd, biorąc pod uwagę m.in. dochody sprawcy. Od 1 stycznia 2023 r. taka stawka może wynieść od 116,33 zł do 46,532 zł, a od 1 lipca 2023 r. – od 120 zł do 48,000 zł.
