Dane wrażliwe – co to jest i jak je chronić?

Dane wrażliwe co to oznacza?

Dane wrażliwe to szczególny rodzaj danych osobowych, które posiada każda osoba fizyczna. To dotyczy najbliższych członków rodziny, klienta firmy, szefa lub zupełnie obcego człowieka, który zamieścił właśnie post na Facebooku. Jeśli można zidentyfikować te osoby z imienia i nazwiska oraz przypisać jej cechę z tego katalogu danych, to można je określić jako wrażliwe. Ich ujawnienie osobie trzeciej jest karane, co reguluje ustawa o danych osobowych z 10 maja 2018 roku. 

W samej ustawie nie ma odpowiedzi na pytanie: co to są dane wrażliwe? Jednocześnie w tym akcie prawnym wymienione są to konkretne typy informacji, które powinny być ukryte i nie mogą być przetwarzane. Ujawnienie tych danych grozi karą grzywny lub pozbawieniem wolności – maksymalnie na okres 3 lat.

Jeśli te informacje dostaną się w niepowołane ręce, to mogą zostać wykorzystane przez przestępców, którzy stosują phishing, spoofing lub inną formę kradzieży. Dlatego warto chronić swoje dane w sieci i w każdej sytuacji, gdy mogą być przejęte lub wyłudzone.

Największą kontrolą w zakresie ochrony danych objęte są podmioty, które gromadzą, przetwarzają i wykorzystują dane osobowe. To na nich spoczywa największa odpowiedzialność ochrony wrażliwych informacji. Mogą to być firmy, które rekrutują nowych pracowników – dlatego podczas wysyłania CV do takich podmiotów wymagane jest zamieszczenie formułki, w której potencjalny kandydat do pracy zgadza się na przetwarzanie swoich danych w procesie rekrutacji.

Czy pesel to dane wrażliwe?

Nie każdą informację można określić mianem wrażliwej. Aby lepiej zrozumieć, czym są dane wrażliwe, warto jest podać przykłady takich informacji:

• dane o orientacji seksualnej – najbardziej intymne informacje dotyczące danej osoby np. informacje o partnerach seksualnych,
• przekonania światopoglądowe i polityczne – np. wolnościowe lub konserwatywne, które mogę nie być zgodne z obowiązującymi poglądami władzy,
• poglądy i wierzenia religijne – przynależność do grupy wyznaniowej lub do konkretnej wspólnoty religijnej np. do świadków Jehowy,
• informacje genetyczne, biometryczne – odcisk palca, tęczówka oka lub wzór podpisu,
• dane na temat zdrowia – obecny stan zdrowia, przebyte choroby, szczepienia i infekcje, a także stan trzeźwości,
• pochodzenie etniczne, rasowe – np. do romskiej mniejszości etnicznej,
• uczestnictwo w organizacjach społecznych, politycznych – przynależność do partii, organizacji samorządowej, do związku zawodowego.

Powyższe dane wrażliwe są także chronione przez RODO, czyli Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych. To dotyczy wszystkich firm i instytucji, które mają jakąkolwiek styczność z danymi osób fizycznych – klientów, petentów lub osób postronnych. Przedsiębiorstwa, które nie przestrzegają zasad RODO, są narażone na różne sankcje. Co ciekawe numer PESEL nie należy do katalogu danych wrażliwych.

Dane wrażliwe a dane osobowe – jaka jest różnica?

Wiele osób szuka potwierdzenia informacji, czy imię i nazwisko to dane wrażliwe. Tymczasem nie jest to prawda – danymi osobowymi są określane wszystkie informacje służące do identyfikacji osób fizycznych, a więc:

• numer kontaktowy – email lub telefon,
• numer PESEL,
• data urodzenia,
• adres zamieszkania,
• imię i nazwisko.

Warto pamiętać, że różne rodzaje danych osobowych także podlegają ochronie. Jeśli zostaną użyte przez przestępcę, to mogą posłużyć do uzyskania pożyczki na cudze dane lub do wyłudzenia kredytu. Zdarza się nawet, że dochodzi do kradzieży tożsamości i poszkodowana osoba jest ścigana za wykroczenia lub czyny zabronione, których nie popełniła. Dlatego nie powinno się publikować w sieci zdjęcia dowodu osobistego, prawa jazdy lub innego ważnego dokumentu.

W jakich sytuacjach można ujawnić dane wrażliwe?

Co do zasady ujawnienie danych wrażliwych jest zabronione i nie powinno mieć miejsca. Jednocześnie istnieję wyjątki i określone sytuacje, w których jest to dopuszczalne. Można to zrobić w kilku przypadkach, gdy:

• użycie tych informacji jest potrzebne, aby występować w sądzie – np. w sprawie o mobbing z powodu wyznania lub poglądów politycznych,
• dane wrażliwe zostały ujawnione przez osobę zainteresowaną – w przestrzeni publicznej, podczas kontaktów z mediami lub w mediach społecznościowych,
• osoba, do której są przypisane dane wrażliwe wyraziła zgodę na ich przetwarzanie – np. w procesie rekrutacji na dane stanowisko pracy lub podczas zakładania konta w instytucji finansowej,
• dotyczy to spraw administracyjnych – w ramach pomocy społecznej, wypłaty świadczeń socjalnych lub przestrzegania przepisów prawa pracy.